E nuritdinov


Funksiyalarni boshqarilish mexanizmlari


Download 0.91 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/158
Sana08.01.2022
Hajmi0.91 Mb.
#239554
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   158
Bog'liq
3-y-Odam-fiziologiyasi-darslik-E.Nuritdinov-T.-2005 (1)

 
Funksiyalarni boshqarilish mexanizmlari 
 
        Organizm  funksiyalari  va  reaksiyalarining  o'zaro  bog'lan-ganligi  organizm 
birligi  va  bir  butunligi-funksiyalarni  boshqara-digan  va  uyg'unlashtiradigan  ikki 
mexanizm borligidan kelib chiqadi.Bulardan biri- gumoral yoki kimyoviy mexanizm 
evo-lutsion jihatdan eng qadimgi bo'lib,kimyoviy moddalarni (tuz-larni, gormonlarni 
va  boshqa  moddalarni)  organizmga  qon  orqali  tarqatadi.  Qonda  aylanib  yuradigan 
kimyoviy  moddalar  hamma  hujayralarga  asta-sekin  borib  ta'sir  etaveradi,  to'g'risini 
aytganda, kimyoviy ta'sirlovchilarning tayinli adresi yo'q va turli hujayra-larga bir xil 
ta'sir  etmaydi:  ba'zi  hujayralar  bir  xil  kimyoviy  ta'-sirlovchilarga,  boshqa  hujayralar 
esa  ikinchi  xil  kimyoviy  ta'-sirlovchilarga  ko'proq  sezgir  bo’ladi.Turli  kimyoviy 
ta'sirlov-chilar modda almashinuv jarayonlari zanjirining turli zvenolari-ga qo'shilib, 
turlicha  ta'sir  ko'rsatadi.Ikkinchi  mexanizm  evolut-sion  jihatdan  yoshroq,  ya'ni  tirik 
mavjudotlar evolutsiyasida keyinroq rivojlangan bo'lib,asab mexanizmi deb ataladi.U 
turli hujayra, to'qima va a'zolar faoliyatini birlashtirib, uyg'unlashti-rib,boshqarib,uni 
organizm 
yashaydigan 
tashqi 
sharoitga 
mos-lashtiradi.Asab 
boshqarilishi 


 

mukammalroq,chunki,  birinchidan,  hujayralar  gumoral-kimyoviy  yo'ldan  ko'ra  asab 
tizimi  orqali  tezroq  o'zaro  ta'sir  etadi,ikkinchidan,asab  impulslari  hamisha  muayyan 
«adresatiga» aniq yetib boradi


Download 0.91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling