E nuritdinov

Qonning aylanib chiqish vaqti 
 
Katta va kichik qon aylanish doiralaridan qonning bir marta o'tib olishi uchun zarur 

---

 
43 
bo'lgan  vaqt  qonning  aylanib  chiqish  vaqti  deb  ataladi.  Odamda  qonning  aylanib 
chiqish vaqti yurakning o'rta hisobda taxminan 27 sistolasini tashkil qiladi. Yurak bir 
daqiqada  70-80  marta  qisqarganda  qon  butun  tanadan  20-23  soniyada  aylanib 
chiqadi. Qon aylanib chiqish vaqtining 1/5 qismi qon aylanishining kichik dorirasiga 
va  4/3  qismi  katta  doirasiga  to'g'ri  keladi.  Odam  yurak  -  qon  tomirlarning  og'ir 
kasalliklari vaqtida qonning aylanib chiqish vaqti 1 daqiqagacha oshishi mumkin. 
Vena pulsi. Mayda va o'rtacha venalarda qon bosimmmg puls tebranishi yo'q. Yurak 
yaqinidagi  yirik  venalarda  esa  arterial  pulsga  qaraganda  boshqa  sabab  bilan  kelib 
chiquvchi  puls  tebranishlari  -  vena  pulsi  qayd  qilinadi.  Bo'lmalar  va  qorinchalar 
sistolasi  vaqtida  yurakka  qon  kelishining  qiyinlashuvi  vena  pulsiga  sabab  bo'ladi. 
Yurakning  shu  bo'limlari  qisqarganda  venalardagi  bosim  ko'tariladi  va  devorlari 
tebranadi. 
Vena  pulsining  egri  chizig'i-flebogrammada  uchta  tish  farq  qilinadi:  A,  S  va  V.  A-
tishi  o'ng  bo'lma  sistolasiga  to'g'ri  keladi.  lining  kelib  chiqish  sababi  shuki,  bo'lma 
sistolasi  vaqtida  kavak  venalarning  bo'lmaga  qo'yiladigan  joyidagi  teshik  mushak 
tolalari  halqasi  bilan  qisiladi,  shu  tufayli  venalardan  bo'lmaga  qon  o'tishi  vaqtincha 
to'xtaydi,  bo'lmalarning  har  bir  sistolasida  yirik  venalarda  qon  picha  yurishmay 
turadi, natijada  devorlari  cho'ziladi. Bo'lmalar  diastolasi  vaqtida  ularga  qon  bemalol 
o'tadi  va  shu  payt  vena  pulsining  egri  chizig'i  birdaniga  pasayadi.  Tezda,  vena 
pulsining  egri  chizig'ida  kichikina  S  tishi  paydo  bo'ladi.  U  uyqu  arteriyasining 
turtkisidan kelib chiqadi. S tishidan so'ng egri chiziq pasaya boshlaydi va u yangidan 
ko'tariladi  -  V  tishi  paydo  bo'ladi.  V  tishining  kelib  chiqishiga  sabab  shuki, 
qorinchalar sistolasining qxirida bo'lmalar qonga to'lganiigi va ularga  у ana qon kira 
olmagani uchun venalarda qon damlanib qolib, ularning devorini cho'zadi.