Дарахт елими (камедь) – Дарахт танасидаги шиллиқ моддаларни
ўсимлик тўқималаридан оқиб чиқиб, пўстлоқнинг зарарланган жойла-
рини қоплаб қотишидан ҳосил бўлади. Таркибида полисахаридлар, қанд
ва елим кислоталари, калий, магний ва кальций тузлари ва органик ки-
слоталар, ферментлар, ошловчи моддалар мавжуд. Тиббиётда ўрик ели-
ми, астрагал елими, араб елими (сенегал акациясидан олинади) ишлати-
лади.
Дурагай – икки ўсимлик тури, шакли ва навларини ўзаро чатиштириш
орқали яратилган ва ота-она ўсимлик организмлари ирсий белгиларини
ўзида мужассамлаштирган янги ўсимлик.
Дурагайлашув – икки тур ёки тур шаклларини чатишиши натижасида
янги ўсимлик ҳосил бўлиши жараёни
Дренаж – ер захини қуритиш ва сизот сувлари сатҳини пасайтириш
учун ишлатиладиган зовурлар ва трубалар тизими.
Доминант – фитоценозда унинг ташқи қиёфасини белгиловчи хукмрон
асосий дарахт-бута тури. Унинг фитоценозда ҳажми ва биологик масса-
сига кўра биринчи ўринда туради ва фитоценозда иштироки 50% дан
кўп.
Доривор ўсимликлар (Plantae medicinalis)- таркибида инсон ва хай-
вонлар организмига таъсир этувчи биологик фаол моддалар тўпловчи ва
тиббиёт мақсадларида доривор хом-ашёси тайёрланадиган ўсимликлар.
Заҳарли ўсимликлар – таркибида одам ва хайвонлар учун заҳарли бўл-
ган моддалари мавжуд ўсимликлар. Ер шари флорасида 10000 турга
яқин заҳарли ўсимликлар мавжудлиги аниқланган. Ўзбекистонда айиқ-
товон, бангидевона, мингдевона, кўкмараз, парпи, талхак, тарвузпалак,
ўрмонқора, қорамуғ, қўшяпроқ каби заҳарли ўсимликлар учрайди.
Интродукция – бирор ўсимликни ўз ареалидан ташқарида у аввал ўсма-
ган минтақа ёки географик худудга келтириб ўстириш.
Инулин – баъзи ўсимликларда тўпланиш хусусиятига эга заҳира поли-
сахариди. Асосан мураккабгулдошлар оиласига мансуб ўсимликларда
учрайди. D-фруктоза қолдиқларидан ҳосил бўлади, фруктоза олишда
фойдаланилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |