E-univer adti uz Stomatologiya fakulteti
Download 1.72 Mb. Pdf ko'rish
|
11 - Taqdimot
|
1 - bosqich:
kasallikni 1 xaftasi va 2 xaftasini boshlanishiga to’g’ri keladi. Bunda Peyer pilakchalari kattalashgan, yiriklashgan, qizgish rangli, "nonga" o’xshab burtgan, yumshoq, sersuv bo'ladi. Uni yuzasi burmalanib burtganligi uchun bosh miya egatlariga o’xshash bo'lib qoladi. Sollitar follikulalar xam keskin kattalashgan, shilliq qavatdan u no’xot kattaligidagi don ko’rinishida bo’rtib turadi. Kesilganda u qizgish, suvli to'qimadan iborat bo'ladi. Peyer pilakchalari va follikulalari bo’lgan ichak devorini soxasi qalinlashgan, shishgan, to’laqonli ko’rinishda, shilliq qatlami kataral yallig’lanish xolatida bo'ladi. Bu o’zgarishlar asosan, yonbosh ichakni pastki ileosekal qopqasi yaqinidagi bo’limida kuchli darajada namoyon bo'ladi, ba'zan shikastlanish chuvalchangsimon o’simtada, ingichka ichakni butun yuzasida, 12 - barmoqli ichak va me'dada xam kuzatiladi. Mikroskop ostida ko’rilganda: Peyer pilakchalari va sollitar follikulalarni o’tkir granulyasion yallig’lanishi, oraliq to'qima va follikulalar ichida yorug’, yumaloq yoki oval yadroli yirik, fagositar aktivligi yuqori bo’lgan xujayralarni to’planishi kuzatiladi. Ular Peyer pilakchalari va follikulalarning retikulyar xujayralaridan rivojlanib, "arqonsimon" infiltrasiyani xosil qilib to’planadi. Granulema xujayralarini orasida fibrin iplari bo'ladi. Ulchamlari turlichadir (ba'zan o’zaro qo’shilib 20-25 sm - gacha yetadi). Yaqin atrofdagi ichak tutqichi limfa tugunlari xam shikastlanib, granulemalar xosil bo'ladi. Bu granulemalarda xar doim to’p-to’p bo'lib turgan ich terlama tayoqchalari topiladi. Axlati no’xot sho’rvasini eslatadi. 2 bosqich – miyasimon bo’rtgan Peyer pilakchalari va follikulalarini nekrozi - kasallikni 2 xaftasiga va 3 xaftasini boshlanishiga to’g’ri keladi. Bu jarayonni asosida ich terlama granulemasi va follikulyar to'qimani nekrozi yotadi. Peyer pilakchalari quruqlashadi, kulrang sarg’ish yoki zangori – sarg’ish (o’tni shimilishi natijasida) ko’rinishida bo'ladi. Mikroskop ostida nekroz o’chog’ida bir jinsli yemirilgan amorf massa, ba'zi joylarda esa fibrinli ekssudasiyasi kuzatiladi. Nekroz ba'zan muskul va seroz qatlamlariga xam tarqaladi, ichagi teshilishi xam mumkin bo'ladi. Nekrozlangan to'qima atrofida demarkasion yallig’lanish yuzaga keladi, bu nekrotik massani asta-sekin tushib ketishiga sabab bo'ladi. Granulemalarni nekrozga yuz tutishini ich terlama tayoqchasini toksinlari ta'siri bilan bog’lanadi. |
