www.qmii.uz/e-lib
www.qmii.uz/e-lib
1-ma’ruza. Mavzu: EKOLOGIK TIZIMLAR
1.1 Tizimlar tushunchasi
1.2 Biologik tizim
1.3 Ulkan biotizimlar
1.4 Biotsenoz
1.5 Ekologik tizimlar (ekotizimlar) ta‘rifi
1.6 Biotsenozda o’zaro bog’liklik xususiyati
1.7 Biogeotsenoz
1.8 Ekotizim populyatsiya bo’la oladimi?
1.9 Biomalar
1.10 Ekologik makon
1.11 Hayotiy shakl
1.12 Areal
Adabiyotlar: 4; 18; 29; 36.
Tayanch iboralar: atomarli, genetika, diskretli, koralli
riflar, morfofiziologik tur, morfotuzilishlar, panmiktsiya,
pigment, statik muvozanat, trofik holat, fiziologiya, tsitologiya,
ekvivalent, ekstremal, emerjentlik.
Ekologik tizimlar
yoki
qisqacha
ekotizimlar
ekologiyaning fan sifatida asosiy predmeti hisoblanadi. Ekotizim
to’g’risidagi tasavvur garchi ancha ilgari paydo bo’lgan bo’lsa
ham,
«ekotizim» atamasi birinchi marta 1935 yilda ingliz ekologi
A.Tensli tomonidan taklif qilingan. Ekotizim to’g’risidagi ta‘limot
tizimlar nazariyasiga asoslanadi.
1.1 Tizimlar. Tizimlar nazariyasi
tadqiqot doirasida
umummilliy hisoblanib, uning mavjudligi uchun va mantiq-
metodologik apparat va umumlashgan model ishlab chiqildi.
Tizimlar nazariyasining asoschisi A.A.Bogdanov (1873-1926)
hisoblanib (yunoncha tecton -quruvchi), XX asr boshlarida asosiy
printsiplarni
ifodalagan va uni tektologiya deb atagan. G’arb
adabiyotlarida umumiy tizimlar nazariyasining muallifi sifatida,
biolog L. Fon Bertalanfi (1937) tan olingan.
Tizimlar nazariyasining hozirgi zamondagi «tizim»
tushunchasi quyidagi belgilar bilan ifodalanadi: tizim o’zaro
aloqada bo’lgan to’liq elementlarni nazarda tutadi; o’rab
turgan
Har xil darajadagi biotizimlar turli xil fanlarni:
genetika -
genetik tizimlarni,
tsitologiya - xujayralarni,
fiziologiya -
organlarni o’rganish predmeti hisoblanadi.
Birmuncha yuqori
darajada tuzilgan biotizimlar bitta fan doirasida tadqiqot qilish
imkoniyatiga ega emas. Shunday qilib,
organizmlarni botanika,
Do'stlaringiz bilan baham: 
