Ecologiya MurodovSh lot doc

18. Odum Yu. Ekologiya. -M. : Mir, 1986.-T.I. 328 b., T.2. 376 
b.19. Odum G., Odum E. Energeticheskiy balans cheloveka s 
prirod.-M.: Progress. 1978.-379 b. 
122 
159 

---

www.qmii.uz/e-lib 
www.qmii.uz/e-lib 
B.B.Kodontsev va V.I.Ridnik «ko’pgina jonsiz va jonli 
tizimlarning o’tib borishi to’lqinli tavsifga ega. Ana shunday 
tavsif tartibsizlikdan tartibga o’tish; o’z-o’zini tashkil etishga ham 
ega b¢ladi. Materiyaning barcha evolyutsiya jarayonlarini gaz 
tumanlaridan - galaktika va yulduzlargacha, ibtidoiy jamoa 
tuzumining yer okeanidan tirik organizmlargacha, bizning hozirgi 
jamiyatgacha u yoki boshqa to’lqin jaryonlari kuzatib boradi» 
(1981, 152 b). 
To’lqin elementar zarrachalardan, makro - va mega 
dunyogacha. Ular yordamida foton va elektronlar harakatini, 
antitsiklonlar va tsiklonlarni almashtirish, har xil turdagi 
hayvonlar populyatsiyasi miqdorining o’zgarib turishi va ko’pgina 
boshqa fizik va biologik jarayonlarni tavsiflaydi. 
Hayot va evolyutsiya to’lqinlarini, shuningdek organik 
dunyoni 
materiyada 
o’zi 
harakatlanadigan 
va 
o’zi 
tashkillashtiradigan umumiy to’lqinli shaklda paydo bo’ladi deb 
qarash maqsadga muvofiqdir.
Bu to’lqinlar, ehtimol «paketli», ya‘ni evolyutsiyaning 
umumiy yo’lini aniqlaydigan har xil jarayonlar to’lqin yig’indisi 
(superpozitsiya) hisoblanadi. Ushbu muammo hali o’zining 
kashfiyotchilarini kutmoqda.
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Hayot paydo bo’lishining qanday yo’llari bo’lishi 
mumkin? 
2. Dunyoning material birligini qanday tushunasiz? 
3. Evolyutsiyasi haqida qanday zamonaviy tasavvurlar 
mavjud? 
4. Siz evolyutsiyaning qanday tashqi omillarini bilasiz? 
5. Evolyutsiya tushunchasining umumiy ifodasini keltiring? 
6. Fazo va vaqtda evolyutsiyaning ahamiyati qanday? 
7. Tabiatni metaxron rivojlanishi deganda nimani tushunish 
mumkin? 
8. Evolyutsiyaga nurlanish va maydon qanday ta‘sir etadi? 
9. Ekotizmlar va organizmlar evolyutsiyasiga ta‘sir etuvchi 
geologik omillarga misollar keltiring? 
10. Meteoritlarning evolyutsion jarayonlarga ta‘sir etish 
geomorfolog, akademik (1970) (6-bob).