Egamberdiyeva Salima Rayimovna moliyaviy va boshqaruv hisobi

Tuzatilgan sinov balansi - mavjud kamchiliklar tuzatilgandan so‘ng, 
lekinda vaqtinchalik schyotlar yopilmasdan tuzilgan balans. 
Yakuniy balans – bu vaqtinchalik schyotlar yopilgach, moliyaviy 
natijalar to‘g‘risidagi hisobot va taqsimlanmagan fayda to‘g‘risidagi 
hisobotlarning ma’lumotlari e’tiborga olinib tuzilgan balans. 

---

45 
Oxirgi uchta turdagi balansni tuzish tartibi chet el korxonalari 
amaliyotida keng tarqalgan. 
Regulirovka schyotlari qoldiqlarini hisobga olib balans-brutto va 
balans –netto tuzilishi mumkin. 
Balans- brutto - bu aktivlar summasidan jamlangan amortizatsiya va 
eskirish summalarini, shuningdek savdo ustamalarini, shubhali qarzlar 
bo‘yicha mavjud rezerv summasini chegirib tashlamasdan tuzilgan balans. 
Ushbu balans korxona aktivlarining real qiymatini ifoda etmaydi. 
Balans-netto – bu aktivlar summasidan jamlangan amortizatsiya va 
eskirish summalarini, shuningdek savdo ustamalarini, shubhali qarzlar 
bo‘yicha mavjud rezerv summasini chegirib tashlash yo‘li bilan tuzilgan 
balans. Ushbu balans korxona aktivlarining real qiymatini ifoda etadi. 
Buxgalteriya balansining tuzilishi va tarkibi. Ham tenglik, ham 
xujjat sifatida e’tirof etiladigan buxgalteriya balansi ikki tomonli, ya’ni 
chap va o‘ng tomonli, jadval ko‘rinishiga ega bo‘ladi. Jadvalning chap 
tomoni «Aktiv», o‘ng tomoni esa – «Passiv» nomi bilan ataladi. 
Jadvalning «Aktiv» tomonida korxonaning xo‘jalik aktivlari ularning 
turlari bo‘yicha, jadvalning «Passiv» tomonida esa xo‘jalik aktivlari 
ularning tashkil topish manbalari bo‘yicha aks ettiriladi. «Aktiv» va 
«Passiv» tomonlarda ko‘rsatilgan aktivlar va ularning tashkil topish 
manbalari summalarining yig‘indisi bir biriga teng keladi, aynan shu 
tenglik «balans» deyiladi. 
Jadval 
ko‘rinishidagi buxgalteriya balansi ichki tomondan 
bo‘limlardan, bo‘limlar esa- alohida moddalardan iborat bo‘ladi. 
Balans bo‘limi deganda korxona aktivlarini va ularning tashkil topish 
manbalarini ifodalovchi moddalar summasini u yoki bu belgisiga qarab 
jamlash usuli tushuniladi. 
Balans moddasi deganda balansning har bir qatori tushuniladi, har 
bir qator esa o‘z navbatida bitta yoki bir nechta buxgalteriya hisobi 
schyotlarini o‘z ichiga oladi. Shuning uchun ham balansning tasdiqlangan 
shaklida har bir modda bo‘yicha qavs ichida tegishli schyotlarning tartib 
raqamlari ko‘rsatilgan. 

---

46 
O‘zbekiston Respublikasida qo‘llanilayotgan buxgalteriya balansining