Egamberdiyeva Salima Rayimovna moliyaviy va boshqaruv hisobi
Download 4.13 Mb. Pdf ko'rish
|
Дарслик МБХ 2021й
- Bu sahifa navigatsiya:
- Shartli o‘zgarmas xarajatlar
- Asosiy ishlab chiqarish xarajatlari
- TAQSIMLANMAGAN FOYDA (TF)
- TARIF STAVKASI
|
O‘zgaruvchan xarajatlar – bu ishlab chiqarish hajmining oshishi va
kamayishigaga ko‘ra sarfi miqdor jihatdan bevosita o‘zgarib turadigan xarajatlar. Masalan, material sarfi bevosita ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotning miqdoriga bog‘liq, ishbay ishlaydigan xodimga hisoblanadigan ish haqi summasi esa - uning ishlab chiqargan mahsuloti(bajargan ishi)ning miqdoriga bog‘liq. Shartli o‘zgarmas xarajatlar – bu ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishiga qaramasdan summasi o‘zgarmaydigan, lekinda nisbiy darajasi o‘zgarishi mumkin bo‘lgan xarajatlar. Misol qilib ishlab chiqarish qurollari va vositalari bo‘yicha shartnomaga asosan qat’iy summada to‘lanadigan ijara haqi, mol-mulkni sug‘urta qilish xarajatlarini keltirish mumkin. Bunday xarajatlar miqdor jihatdan shartli o‘zgarmas, lekinda ishlab chiqarish hajmiga nisbatan darajasi o‘zgaruvchan xarajatlar hisoblanadi. Ishlab chiqarish jarayonidagi roliga qarab ishlab chiqarish xarajatlari asosiy ishlab chiqarish, yordamchi ishlab chiqarish, umum ishlab chiqarish xarajatlariga bo‘linadi. Asosiy ishlab chiqarish xarajatlari deganda ishlab chiqarishning asosiy texnologik jarayonlarini bevosita olib boruvchi ishlab chiqarish sexlari xarajatlari tushuniladi. Bunday xarajatlarga asosiy sexlarning texnologik jarayonlarida mahsulot (ish, xizmat) larni ishlab chiqarilishiga bevosita sarflangan xarajatlar kiradi. TAQSIMLANMAGAN FOYDA (TF) bu korxonaning ta’sischilari o‘rtasida taqsimlanmay qolgan sof foydasining summasi. TARIF TIZIMI tarif-malaka ma’lumotnomasi, tarif setkasi va tarif stavkasi kabi tushunchalarni o‘z ichiga oladi. TARIF SETKASI -bu razryadlar va ularga tegishli bo‘lgan tarif koeffisiyentlari ko‘rsatiladigan hujjatdir. 564 TARIF STAVKASI — ishchining razryadiga muvofiq unga ma’lum vaqt birligi davomida to‘lanadigan haq miqdorini aniqlaydi. Odatda, tarif stavkasi birinchi razryad uchun belgilanib, qolgan razryadlar uchun esa birinchi razryad tarif stavkasini qolgan razryadlar tarif koeffisiyentlariga ko‘paytirish yo‘li bilan aniqlanadi. Download 4.13 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|