Ekm javoblari

Fanning predmeti, o‘qitishmaqsadivauslublari
"Model" so’zilotincha modulus- so’zidanolinganbo’lib, o’lchov, me’yor, obraz, namuna, analog, "o’rinbosar"deganma’nolarnibildiradi.
MODEL TUSHUNCHASIGA TARIF

Model tushunchasinita‘riflashjudaqiyin. Bir manbadauning 31 ta ta‘rifisanabo‘tilgan. Shundaybo‘lsadabutushunchaharbirimizgatanish: o‘yinchoksamolyot-samolyotningmodeli, globus - erningmodeli, planetariyekrani - osmonvaundagiyulduzlarmodeli, S=v*t formula – jism harakatimodeli. Bu bayonqilinganpredmetlargrafiktasvirlar, formulalarbir "model"so‘zibilanbirlashadilar.

Modellashtirishdegandaobe‘kt (tizim)ningmodeliyordamidashuobe‘ktningxossalarinitadqiqqilishjarayoninitushuniladi. Modellashtirishbilishobe‘ktlariniularningmodellariyordamidatadqiqetish, kuzatilayotganpredmetvahodisalarningmodellariniyasashvao‘rganishdir. Obe‘ktniuningmodeliyordamidabilishmodellashtirishdir.
Modelningmodellashtirilganob’ektgamosliginimodelningadekvatligideyiladi. "Adekvatlik"so’zilotinchadantarjimadateng, tenglashtirilgandeganma’nonibildiradi.
Modellarnisiniflargaajratish.
Modellarni yagona sinfgaajratilishimavjudemas, ammo ularnimodelllarniquyidagihillarigaajratishmumkin:
Modellashyo’libo’yicha:
Simvolyokitilbilan;
Buyumliyoki materially.
Tabiatinimoskelishibo’yicha:
Fizikmoskelishi;
Asbobli.
Vazifasigako’ra:

MODELLASHTIRISHNING BOSQICHLARI

Modellashtirishningturlirejimlari.
Modellashtirishningturlirejimlaridahisoblashlarnio‘tkazish, modellashtirishnatijalarinirasmiylashtirishvaekrangachiqarish.
Elektrchizmadiagrammasiyaratilganbarchakomponentlar(analogvaraqamli) ikkitaturdagimatematikmodellargaega:
1.Foydalanuvchilartomonidano'zgartirilishimumkinbo'lmagan (rezistorlar,kondensatorlar,diodlar,transistorlar,mustaqilvabog'liqsignal manbalari,ventillarvaboshqalar)standartkomponentlarningichkimatematikmodellari; ularningparametrlariqiymatlarinio'zgartirishimumkin;
2.Foydalanuvchilaro'zlariningxohishigako'rastandartkomponentlardantayyorlangankomponentlarningmakromodellari.
O'znavbatida, ichkimodellarikkitoifagabo'linadi:
•to'g'ridan-to'g'riatributlarsifatidako'rsatilishimumkinbo'lgan(masalan, qarshilikmodelibiryokiuchparametrbilantasvirlangan,ozsonliparametrlarbilanifodalanadigansoddamodellarvaularningba'zilarichizmanihaddantashqarimurakkablashtirmaslikuchunko'rinmasholgakeltirilishimumkin);
•modelkutubxonalarigakiritilganko'plabparametrlarbilanifodalanganmurakkabmodellar(masalan,bipolyartransistorlarmodeli52taparametrbilantavsiflanadi).
PspicevaMicroCap(MS)dasturisimulyatsiyaqilinganqurilmaningikkitomonlamatavsifidanfoydalanadi:uningasosiyelektryokiishlabchizig'ichizilganshaklidayoki SPICE formatidagimatntavsifishaklida. Bundantashqari, kontseptsiyanituzishdakomponentmodellariningparametrlariningbirqismio'zatributlarishaklidako'rsatiladivato'g'ridan-to'g'risxemadako'rsatiladi-bundaymodellarsxemaformatidamodellardebataladi.Qolganmodellarmatnoynasida MODELvaSPICEqoidalarigamuvofiqSUBCKTdirektivalariyordamidao'rnatiladi-ularniSPICEformatidachaqiramiz.MCdasturidabarchayarimo'tkazgichqurilmalar,operatsionkuchaytirgichlar,magnityadrolari,uzatishliniyalarivaraqamliqurilmalarningkomponentlari SPICE formatigaega