Ekologik monitoringning tadqiqot tamoyillari va xususiyatlari

Ifloslantiruvchi moddalarning transchegaraviy utishi va ularning monitoring
Ifloslanish manbaalari ikki guruxga bulish mumkin: tabiiy va antropogen.
Tabiiy manbaalar:
-tog jinslarini nurashi, ishkorlanishi;
-er ostidan chikadigan gaz, suv va neft maxsulotlari (radan va metan);
-impul'sli manbaalar (vulkrnlarni otilishi, er kimmrlashlarp, sug. toshkinlari, er kuchishi); Antropogen manbaalari:
-foydagi kazilmalarni kazib olish va tashish; sanoat va transportning xamma turlari; -kishlok xujaligi;
-maishiy sektorlar; -urushlar;
-favkulotda vaziyatlar;
Tabiiy ifloslanishlar umuman olganda intensivrek., ammo aitropogei ifloslanishlar uzining zararli va faol komponsntlarn xisobiga xavflidir.
1 .Kimyoviy - kurib chpkdlayotgan davr (vakt) ichida kimenei mpddalarnn tabiiy muxitda kup yillik uzgarishlar urtacha mikdoripi oapyu ketishi va garkibini uzgarishi.(okenlar, urmonlar O2 -SO2) Xavfliligi buyicha sinflanadi (1 sinf eng xavfli)
2.Fizik - atrof muxitni fizik kursatkichlarini uzgarishi xnsobsha xrsil buladigan ifloslanishlar. Fizik ifloslaiishlar kUrpnshplari kuyidagilar:
Mexanik -fizik - -kimyoviy okibatsiz atrof mukitga fak;at mexanik ta`siri xisobiga ifloslanish. Amalda fizi.k -kimyoviy omillar bilan kuzatib bor iladi.
Radiasiyali - radiaktiv moddalarni tabiiy tarknb Anrsokasidan oshib ketishi.
YOruglik - sun`iy yoruglik manbaalari ta`siri patnjasidn joylarning tabiiy yorituvchanligini buzilishi, unga karama -karshi usimdik va xayvonot olamiga anomal ta`sir kursatish mumkigt bulgap k,orongulik. Bunga lazer nurlanishi xam kiradi.
Issiklik (termal) - sanoat ishlab chikarish chik;indilari kpzdirilgan x,avo, chik;arilayotgan gazlar va issik; suvlar xisobiga atrof pux,it xaroratini kugarilishi;
Shovkin (akustik) - shovkdn intensivligini tabiiy darajasidnch oshib ketishp xpsobiga sodir buladi.
Elektromagnit - atrof muxit elektromagnit xususiyatlarshsh sharshpp xpsobiga sodir buladi (yukrri kuchlattishli elektruzatkichlar, rnlpo va televidenie uzatkichlari stanpiyalari, be '.zi sanoat ishlab chikarish dastgoxlari va boshkalar). 1 -3 ilovalarda fizik ifloslanishlarni uslublarini bir necha turlari keltirilgan.
Ahborot (infarmasion) insonni psixofiziologiya xolatiga ta`siri.Asbsiy manbaalari bo’lib, ommaviy axborot vositalari (televidenie,gazetalar, jurnallar, juda siyqasi chiqqan kitoblar) va turlipndividual va jamoa tarhibot vositalari va "missionerlik"ta`sirlar (turli sentalar va shaytoniy hamda ekstrasensorlifaoliyatlar ham kiradi) xisoblanadi. Bunga odamki turli "Zambillashtirish" lar ham kiradi. Insonlarni bunday axborotifloslanishlar ta`sirlariga reaksiyasi qo’ykdagi ko’rinishlardashizofreniya, o’z -o’zini o’ldirish, odamlarni o’ldirish, hamda biotalarni (biota - umumiy tarqalish xududlardagi o’simlik, xaivonot va mikroorganizmlarni) yo’q qilish. 4. ilovada axborot ifloslanishlarni ba`zi ko’rinishlari kreltirilgan.