Ekonomika fakulteti

6-keste
«Hamkor» banktiǹ aǵımdaǵı likvid aktivleri quramı³³

№		Aǵımdaǵı likvid aktivler	2020 jıl		2021 jıl		Parqı
			qaldıǵı mın.sum	úlesi %	Qaldıǵı mın.sum	úlesi %		mln.sum	úlesi %
1		Pul qarjıları hám pul ekvivalentleri	555165719	12,11	493230427	9,13		-61935292	-2,98
2		Oraylıq bankten alınatuǵın qarjılar	874125410	19,06	1079378796	19,97		205253386	0,91
3		Basqa banklerdegi qarjılar	1200208517	26,17	156970615	2,90		-1043237902	-23,27
4		Bahalı qaǵazlardı aldı sattı	171582281	3,74	716270009	13,25		544687728	9,51
5		Investiciya	42681818	0,93	50761476	0,94		8079658	0,01
6		30 kún ishinde qaytarılatuǵın kreditler;	1738393383	37,91	2903193331	53,71		1164799948	15,80
7		30 kún ishinde qaytarılatuǵın lizing;	3356896	0,07	5316404	0,10		1959508	0,03
	Jámi:		4585514024	100	5405121058	100		819607034	0,00

Banktiǹ jıl dawamında likvid aktivlerinen absolyut likvid bolǵan kassadaǵı naq pullar jıl basında 555,16 mlrd sumnan jıl aqırına barıp 61,9 mlrd sumǵa kemeygen, Oraylıq banktegi pul qarjıları bolsa jıl basında 874,12 mlrd sumnan jıl aqırına barıp 205,25 mlrd sum (yamasa 19,97 %)ke ósip 1079,3 mlrd sumdı quraǵan. Banktiǹ basqa banklerde esapbetlerindegi pul qarjıları jıl basındaǵı 1200 mlrd sumnan jıl aqırına barıp 156 mlrd swmǵa tǵsip ketkenligin kóriwimiz múmkin, demek bul eki jaǵdayda bolıwı múmkin, birinshiden, bankke jıl dawamında basqa bankler likvidligi hám tólewge qádirligi tómenligi sebepli qarjıların qaytara almaǵan, yamasa ekinshiden, bank basqa bankler menen operaciyaları nátiyjesinde pul qarjıları óz waqtında qaytarılmaǵanlıǵı sebepli bolǵan. Mámleket obligaciyaları da jıl basınan jıl aqırına shekem 3% ten 13% ke shekem kóterilgenligin kóriwimiz múmkin. 30 kúnde qaytarılıwı kerek bolǵan kreditler jıl basında 1738 mlrd sum bolıp jıl aqırında 2903 mlrd bolǵan, bunda ósiw 1164mlrd sum yamasa 15,8 % in quraǵan. Demek, bank bir ay múddet ishinde daramatlı ósiwin kútpekte. 30 kún ishinde qaytarılıwı kerek bolǵan lizing jıl basında 3,3 mlrd swm bolǵan, jıl aqırına kelip bolsa 30 mln sumdı quraǵan, bul eki halatta bolıwı múmkin, banktiǹ lizing múddetleri jıl aqırına kelip tawsılıwı kerek yamasa bank aktivleri portfelin diversifikaciyalaw protsessinde lizing operaciyaların kóbeytirgen, bunıǹ nátiyjesinde jıl aqırına kelip te lizing operaciyaları artqan, hám tólew múddeti kelgen dep esaplanadı.
Ulıwmalastırıp analizleytuǵın bolsaq, banktiǹ jıl basındaǵı likvid qarjıları quramınıǹ 37,9% in 30 kúnde qaytarılatuǵın kreditler quraǵan, keyingi orınlarda bolsa basqa banklerdegi pul qarjıları, óraylıq bank pul qarjıları hám kassadaǵı naq pullar hám likvidlilik esapbetindegi pullar iyelegen. Biraq jıl aqırına kelip ózgergen unamsız ózgeris bul kassalı aktivler (tiykarınan naq pul) dıǹ salmaǵı kemeygen. Lekin ulıwma halda banktiǹ likvid qarjıları jıl basındaǵı 4585 mlrd sumnan jıl aqırına kelip 5405 mlrd sum (17,2 ke artıp%) 819 mlrd sumdı quraǵan. Buǵan tásir etken tiykarǵı faktorlar Oraylıq banktegi pul qarjıları hám múddetin 30 kún qalǵan kreditler quragan. Banktiǹ aǵımdaǵı likvidligin tolıq ráwishte bahalaw ushın onıǹ aǵımdaǵı minnetlemelerina itibar qaratıwımız kerek.
Banktiǹ aǵımdaǵı minnetlemeleri ótken jıl dawamında 8445 mlrd sumǵa yamasa 15 payızǵa ósken. Joqarıda keltirilgen kesteler maǵlıwmatlarınan paydalanılgan halda banktiǹ aǵımdaǵı likvidligin anıqlaymız. 2020 jıl halatına banktiǹ aǵımdaǵı likvidligi (4585514024 mın. sum/ 8445852432 mın. sum x100=54,2%), 2021 jıl halatına (5405121058 mın.sum/ 9891200278 mın.sum x100=54,6%). Banktiǹ aǵımdaǵı likvidligi analizlenip atırǵan dáwirlerde Oraylıq bank tárepinen qoyılǵan talap dárejesinde bolǵan (talap-30% ten kem bolmaslıǵı kerek).