Ekzistensializm falsafasi

Ekzistensializm falsafasida inson mavjudligi muammosini ko'rib chiqish natijalari
Ekzistensializmning asosiy vakillarining falsafiy qarashlarini tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, ularni o'rganar ekanmiz, biz har xil bo'lsa-da, lekin eng muhim va asosiy jihatdan o'xshash, borliq va unda inson mavjudligi haqidagi ta'limotlar bilan shug'ullanamiz.
S. Kierkegaard, mehmondo'st va g'amgin dunyoda inson mavjudligi muammolarini hal qilish, inson hayotga tayyorgarliksiz kirib borishi va uni dastlab bayram joyi sifatida qabul qilishi, o'zining takomillashuv bosqichlaridan o'tib, estetikadan o'tishga qodirligidan kelib chiqadi. mavjudlik maqsadi rohat bo‘lgan hayotga munosabat, axloqiy munosabat, bunda hayot maqsadi burchga oqilona xizmatga aylanadi va hayotga diniy munosabatda bo‘lish Xudoga xizmat qilishga aylanadi.
M. Xaydegger inson mavjudligi muammosini boshqacha hal qiladi. Uning uchun dunyoda inson mavjudligi masalalarini hal qilish yo'lidagi asosiy vazifa - dunyoni idrok etish uchun poydevor qo'yishdir. Bu rolni ontologiya o'ynaydi, u mavjudlikni tinglash va dunyoda qulay joylashishga intilayotganda bizga beradigan signallarga muvofiq unga munosabatni rivojlantirishdir. Mutafakkir dunyo uyg'unligi haqidagi bilimlar bilan boyitilgan inson ongi asosida dunyo va inson o'rtasida kelishuv topishga intiladi.
Uchun K. Jaspers dunyoda inson mavjudligi muammolarini hal qilish dunyoga moslashish asosida mumkin. U o'z asarlarini o'quvchini Evropa sivilizatsiyasi tomonidan topilgan qadriyatlarga ehtiyotkorlik va mas'uliyat bilan ilhomlantirishga intiladi. Mutafakkir G'arb jamiyati asoslarini behuda bo'shashtirishdan ogohlantiradi va odamlarning sa'y-harakatlarini xalqlar yagona oilaga birlashadigan jahon hamjamiyatini mas'uliyat bilan yaratishga yo'naltirishni xohlaydi.
J.-P. Sartr va A. Kamyu, dunyoning musibatlarini yoritib, uning bema’niligini ko‘rsatib, ko‘ngilni yo‘qotmaslikni, balki insoniy burchini mardona ado etishni, yo‘qotishlardan qo‘rqmasdan, taqdir zarbalari ostida ta’zim qilmaslikni, har kungi ishini tinchgina bajarishni taklif etadilar. haqiqat chidab bo'lmas holga keladi, bu zulmni yo'q qiladigan va zaiflashtiradigan isyonga jur'at etish.
Ekzistensializm deb ataladigan falsafiy oqim o'tgan asrning 30-yillarida shakllana boshladi. Daniyalik yozuvchi Soren Kierkegaard asoschisi hisoblanadi. Ko'p jihatdan uning g'oyalari Kantning g'oyalari bilan uyg'un edi, lekin ular asosiy jihatdan farq qilar edi: Kierkegor axloqiy me'yorlarni o'z-o'zidan etarli deb hisoblamadi. Inson, uning fikricha, Alloh uchun harakat qilishi va har bir ishiga javobgar bo'lishi kerak.
Diniy faylasuf boʻlgan S.Kyerkegor eʼtiqodni qabul qilishni faqat anʼanaga hurmat deb hisoblamaydi, balki erkin ongli tanlov, unga ma'lum bosqichlardan o'tib, o'sishi kerak. Faylasuf ratsional bilimni shaxsning o'z borligiga bo'lgan munosabatidan muhimroq deb hisoblagan.