Elastik toʻqnashuv nima?

A jism xuddi shunday massali tinch turgan B jism bilan toʻqnashdi:

v_{Af} = 0vAf​=0v, start subscript, A, f, end subscript, equals, 0, v_{Bf}=v_{Ai}vBf​=vAi​v, start subscript, B, f, end subscript, equals, v, start subscript, A, i, end subscript.

A jism toʻqnashuvdan soʻng toʻxtab qoladi, B jism esa xuddi shu tezlik bilan harakatni davom ettiradi.

Nyuton mayatniklarida kuzatiladigan toʻqnashuv xuddi shunga misol boʻladi. Yaʼni bir sharcha sistemaning biror tarafida tinch turganda, ikkinchi tarafda boshqa sharcha harakatda boʻladi. Nazariy jihatdan, har ikkala sharcha dastlabki tezlikning yarmiga teng tezlik olsa ham impuls saqlanadi. Biroq toʻqnashuv (deyarli mutlaq) elastik. Demak, impulsning saqlanish qonuni va kinetik energiyaning saqlanishi bir paytda oʻrinli boʻlishi uchun faqat bitta sharcha harakatlanishi kerak.

• 
  A jism xuddi shunday massali va tezlikli, biroq qarama-qarshi yoʻnalgan B jism bilan toʻqnashdi.
  

v_{Af} = v_{Bi}vAf​=vBi​v, start subscript, A, f, end subscript, equals, v, start subscript, B, i, end subscript, v_{Bf}=v_{Ai}vBf​=vAi​v, start subscript, B, f, end subscript, equals, v, start subscript, A, i, end subscript

Ikkala jism tezliklari almashib, bir-birini itarib yuboradi. Qizigʻi, ushbu holat impulslari teng boʻlgan jismlar toʻqnashganda ham kuzatiladi, yaʼni jismlar impulslarini almashadi. Bu natija murakkab masalalarni yechishda juda qoʻl keladi. Massa markazi haqidagi maqolamizda elastik toʻqnashuvga doir misolni yechishni osonlashtirish uchun ushbu faktdan foydalanilgan.

•