Электр хавфсизлиги

5-жадвал 
Изоляцияловчи штангаларнинг минимал ўлчамлари 
Электр ускуналарнинг номинал 
кучланиши, (кВ) 
Узунлиги, (мм) 
изоляцияловчи қисми 
дастаги 
1 кВ гача 
Чекланмайди, қўллашга қулай ҳолда 
белгиланади 
2 кВ дан 15 кВ гача 
700 
300 
15 кВ дан 35 кВ гача 
1100 
400 
35 кВ дан юқори, то 110 кВ гача 
1400 
600 
150 кВ 
2000 
800 
220 кВ 
2500 
800 
500 кВ гача 
4000 
1000 
Штанганинг оғирлиги, агар у билан бир одам ишласа, бир қўлга 
(чегараловчи ҳалқа ѐнида ушлаб турувчи) тушадиган энг катта куч ўлчов 
штангалари учун 80 Н (8 кгс) дан, қолганлари учун эса (ерга улагич штангаси 
учун ҳам), 160 Н (16 кгс) дан ошмаслиги зарур. Куч бундан ортиқ бўлган 
тақдирда, иккинчи одамнинг қатнашиши ва кўтариб турадиган ускуна 
ишлатилиши талаб қилинади. 
Изоляцияларни кучланиш остида тозалаш учун қўлланиладиган 
изоляцияловчи ковак штангалар, ишлатишдан олдин ва вақти-вақти билан 
чангютгич ѐрдамида пуфлаб, тозалаб турилиши лозим. 
Тузилишига кўра, ерга улашни тақозо этувчи ҳоллардан ташқари, бошқа 
барча ҳолатларда ўлчов штангалари ерга уланмайди. 

---

121 
2. 110 кВ ва ундан юқори кучланишли ҳаво электр узатиш тармоқларида 
ишловчиларни бевосита ток ўтказувчи қисмларга тегиб ишлаши учун 
мўлжалланган изоляцияловчи қурилма ва мосламалар 
Изоляцияловчи қурилма ва мосламалар 110 кВ ва ундан юқори 
кучланишли ҳаво электр узатиш тармоқларида бевосита ток ўтказувчи 
қисмларга (симга, арматурага) тегиб ишлашда, ишчи-ходимни ускуналарнинг 
ерга уланган қисмидан ва бошқа кучланишга эга бўлган қисмлардан изоляция 
қилиш учун мўлжаллангандирлар. 
Изоляцияловчи 
қурилмаларга, 
электр 
изоляцияловчи 
(бакелит, 
шишапластик ва бошқа) материаллардан тайѐрланган штангалар, нарвонлар, 
тортқилар ва арқонлар киради. 
Мосламаларга кўтарадиган саватлар, сим олдида ишлаш учун махсус 
хоналар, симда ҳаракат қилувчи аравачалар, тортувчи қурилмаларнинг 
қўшимча қисмлари, кўтармалар (домкратлар), блоклар ва ҳоказолар киради. 
Мосламалар электр изоляцияловчи материаллардан ѐки металлдан ясалиши 
мумкин. 
Ишчи ток ўтказувчи қисмларга тегишидан олдин, унинг шахсий 
экранловчи комплект ток ўтказувчан қисмларга махсус штанга ѐрдамида 
(потенциалларни тенглаштириш учун) уланиши зарур. Уловчи ўтказгичнинг 
кўндаланг кесими 4 мм
2
дан кам бўлмаслиги лозим. 
Симга яқинлашиш ва унга кейинчалик тегиш, изоляцияловчи нарвон 
штанга ѐки арқонларга осилган кабина ѐрдамида амалга оширилиши мумкин. 
Изоляцияловчи нарвонни алоҳида бўлакларда йиғиш мумкин. Нарвоннинг 
юқори қисми устунни траверсига маҳкамлаш учун қисқич ва шарнир билан 
жиҳозланади. Бу ўз навбатида нарвонни ўзаро перпендикуляр бир ѐки икки 
текисликда (майдонда) эркин ҳаракатланишини таъминлайди. 
Изоляцияловчи тортқи, симлар ва осилган илгаклар оғирлигини ўзига 
олиш учун хизмат қилади. Симга яқинлашиш учун кабина ишлатилган 
тақдирдагина, изоляцияловчи тортқиларни ушбу кабина, ҳамда ундаги ишчи 
оғирлигини ўзига олиш учун ишлатиш мумкин. 
Изоляцияловчи арқонлар, асбобларни юқорига олиб чиқиш, нарвон ва 
кўчма минораларни жойидан қўзғатиш, ҳамда ишчи ҳолатига келтириш, 
монтѐрнинг симда, нарвонда, шулар билан бирга, кабинада турган вақтда 
хавфсизлигини таъминлашга мўлжаллангандир. 
Изоляцияловчи арқонлар синтетик толадан (масалан полипропилен) 
тайѐрланган бўлиб, унинг таркибига табиий тола аралаштирилмаган бўлиши 
керак. 
Изоляцияловчи арқонлардан ташқари барча изоляцияловчи қурилма ва 
мосламаларда кучланиш класси, рухсат этилган юк кўтариш қобилияти ва 
кейинги синов муддати аниқ кўриниши зарур. Агар нарвон алоҳида 
бўлаклардан йиғилган бўлса, белги ҳар бир бўлагига босилади. 
Изоляцияловчи арқонларда ѐки уларга боғланган синов муддати 
тўғрисидаги белгиларда, аниқ кўринадиган «Фақат кучланиш остида