Электр хавфсизлиги


Суяк синганда, чиццанда, лат еганда ва бойламалар чузилганда бирин- чи ёрдам бериш


Download 1.82 Mb.
bet23/56
Sana25.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1230206
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   56
Bog'liq
ЭЛЕКТР ХАВФСИЗЛИГИ

Суяк синганда, чиццанда, лат еганда ва бойламалар чузилганда бирин- чи ёрдам бериш.

15-расм. Елка синганда шинани 16-расм. ^улни тирсак томонигача булган
жойлаштириш тартиби кисми синганда шинани жойлаштириш
тартиби





17-расм. ^ул синганда ёки чикканда румол билан буйинга боFлаш тартиби






18-pacivi. Бeл кисми сингaндa шиняни жoйлaштириш тяртиби





19-рясм. Бoлдир сингяндя шиняни жoйлaштириш х^яти



20-рясм. ^ул сингяндя ёки чиккяндя пиджяк ëрдaмидa буйингя och6 куйиш тярти6и

С



21-рясм. Умрoв суяги сингяндя ёки чиккяндя бoFични бoFлaш тяртиби
уяк сингяндя вя чиккяндя биринчи ëрдaм беришдя ясосий вязифя шикacтлaнгaн кУлни энг кУляй вя тинч холятгя келтириб кУйишдир. Кул ëки оëк кимирлaмaйдигaн холдя булиши зярур.
Бу коидяни бяжяриш OFрикни йукотиш учунгиня эмяс, бялки сингян суяк ятрофидяги тÿкимaдaрнинг яня зaрaрлaнмacлиги, шунингдек, сингян суяк учлярининг терини тешиб чикмяслиги учун хдм зярурдир (15,16,17,18,19,20,21,22-расмлар).
Шикacтлaнгaн кишининг суягини сингяни ëки чиккянини, ëрдaм берувчигя фярки йук, чунки суяк чиккян булся хдм, яня зяряр еткaзмacлик учун фякят тиббиëт xодими урнигя солиши мумкин.
Бундя ëрдaм берувчининг ясосий вязифяси, шикacтлaнгaн кишини


22-расм. Бош мия кисми жарох,атланганда богични боглаш йуллари



Х
даволаш муассасасига етказгунча, унинг танасининг зарарланган кисмини энг кулай вазиятда саклашдир.

утдан кетганда биринчи ёрдам бериш тартиби.

Хушдан кетиш эхтимоли булганда (шикастланган киши тусатдан боши айлана бошлаганидан, кукраги кисаётганидан, нафаси бугилаётганидан ва кузи тинаётганидан нолийди), кишини бошини паст, оёкларини юкорирок килиб ёткизиш керак.Унга совук сув ичириш, нашатир спирти хидлатиш, бошга совук боглам (примочка) ёки муз куйиш ярамайди.
Киши хушидан кетган холларда хам шундай килинади.
Шикастланган кишини кутариб ёки транспортда олиб бориш йуллари.
Шикастланган кишини кутарганда, ташиганда ёки транспортда олиб борганда уни эхтиёт килиш, яъни азоб бермаслик учун силкитишдан ва нокулай ёки хавфли холатда ёткизишдан саклаш керак.
Агар имконият булса, ёрдамчилар топиб шикастланган кишини калин- пишик материалдан тайёрланган замбилда кутариб бориш керак.
Шикастланган кишини бирдамлик билан яхшиси санок ёки буйрукка мувофик охиста кутариб замбилга солиш лозим. Бунинг учун шикастланган кишининг бир томонига (сог томонига) тиз чукиб турилади ва кулни унинг оркаси ва такими тагига солиб (кул бармоклари иккинчи томондан чикиб туриши керак) кутарилади.
Айни вактда шикастланган кишини замбилгача кутариб бориш керак эмас. Шикастланган кишини тиз чуккан холда, ердан бир оз кутариб, шу вактда бошка киши унинг тагига замбилни суриб куяди.
Шикастланган кишининг бурун суяги синган булса, бунинг катта ахамияти бор. Бундай холларда, шикастланган кишини суяги синган жойидан бир оз авайлаб ушлаб туриш хам керак.
Шикастланган кишининг умуртка погонаси синган ёки пастки жаг суяги синиб, нафас олиши бугилаётган булса, уни юмшок замбилга юз тубан ёткизилади.
Шикастланган кишини текис жойдан олиб бораётганда оёги олдинга
килиб кутарилади, баландликка ёки зинага чикишда боши олдинга килиб кутарилади. Бундай вактда замбил кияланмаслиги учун, паст томондаги киши замбилни юкорирок кутаради.
Юрганда замбилни силкитмаслик учун кадамни баравар ташламасдан, тиззани бир оз букиш, оёкни мумкин кадар баланд кутармай юриш керак.
Шикастланган кишини кандай килиб замбилга солинган булса, уни шу усулда замбилдан авайлаб олинади.
Шикастланган кишини узокрок жойга кутариб борилганда замбилнинг дасталарига тасма бойлаш ва тасмани елкага солиб кутариш керак.
Огир шикастланган кишини транспортда олиб борганда, иложи булса, уни замбили билан транспортга ортиш керак. Бунда замбилнинг тагига похол, ут ва шу кабилар солинади.
Шикастланган кишини силкитмаслик учун транспортни эхтиёт килиб, секин хайдаш лозим.

  1. Синов саволлари

  1. Электр токи таъсиридан шикастланган ва бошка бахтсиз ходисага учраганларга биринчи ёрдам беришнинг умумий коидаларини шархлаб беринг.

  2. Сунъий нафас олдиришга амал килинадиган коидаларни тушунтириб беринг.

6-МАЪРУЗА. ТЕЗКОР ХИЗМАТ КУРСАТИШ ВА ИШЛАРНИ
БАЖАРИШ
Режа: 1. Тезкор хизмат курсатиш.

  1. Ишни бажариш тартиби.

  2. Ишларни бошидан охиригача хавфсиз бажариш буйича маъсул шахслар.

  3. Маъсул шахсларнинг хукук ва вазифалари.

  4. Синов саволлари.

  1. Тезкор хизмат курсатиш

1000 В кучланишдан юкори булган электр ускуналарда якка узи хизмат килувчи навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходими, шунингдек навбатчилик килаётган катта навбатчи электр хавфсизлиги буйича IV гурухга, колган ходимлар эса III гурухга эга булиши шарт. 1000 В кучланишгача булган, электр ускуналарда якка узи хизмат килувчи навбатчи ёки тезкор-таъмирлаш ходими

  1. гурухга эга булиши керак. Кучланиш остида булган, электр ускунани тусиксиз ток утказувчи кисмига 1-жадвалда кайд этилганидан кам масофага юк кутарувчи ва бошка машина-механизмларнинг, хамда шахсларнинг якинлаши- ши ман этилади.

Электрстанция ва подстанция электр ускуналарини якка узи куриб чикишни, электр хавфсизлиги буйича III гурухга эга булган, навбатчи ёки
тезкор-тaъмирлaш xодими ëки V гурухгя эгя булгян, мaъмyрий-теxник xодим ëки корxонa ряхбярияти бяжяриши мумкин.
Электротеxникaгa ялокяси булмягян xодимлaр электрстянция вя подстянция электр ускунялярини куриб чикишни вя экскурсияни, корxонa мяъмуриятининг рyxcaти булгян, яккя узи куриб чикиш хукукигя эгя булгян, IV гурухли xодим нязоряти остидя уткязиши мумкин. Электр ycкyнaлaридa xизмaт килмэйдигэн xодим электр ускунягя нявбятчи ëки тезкор-тaъмирлaш xодими ëxyд, яккя узи куриб чикиш хукукигя эгя булгян, xодим хямрохлигидя ижозят бериб киргизилиши мумкин.
Нязорятчи xодим электр ускунядя ишляшгя рyxcaт этилгян ишчи xaвфcизлигини туля тaъминлaши, хямдя ток уткязувчи кисмигя мутляко якинляшмяслик хякидя огохлянтириши керяк.
1000 В кyчлaнишдaн юкори булгян, электр ускунялярни куриб чикиш пэйтидя ток уткязувчи кисмляри 1-жадвалда кÿрcaтилгaндaн кям мясофягя якинлaшишгa кярши кУйиладиган тусикдяр билян жихозлянмэгэн xонaдaргa кириш мян этилади. 1000 В кyчлaнишгaчa булгян, электр ускуняни куриб чикишдя шчит, электр ускуня, улчов ясбоби жойляшгян шкяф, бошкярув пулти вя бошкя ускуняляр эшигини очишгя рyxcaт этиляди. Электр ускуняни куриб чикиш жaрaëнидa бирор-бир ишни бяжяриш мян килинади.
6-35 кВ кучдянишли электр ускунядя ергя тутяшиш содир булся, xодимлaрни ëпик тяксимловчи электр ускунядя 4-метрдян, очик тяксимловчи электр ускуня вя узятиш тaрмоFидa 8-метрдян кям мясофягя якинляшишгя фякят тярмокни тездя учириш, истеъмолчини бошкя тярмоклян уляш, хямдя кучдяниш тяъсиригя тушиб колгян шaxcни куткяриш учун рyxcaт этиляди. Бундяй холлярдя, электр ускунядя ишлaтилaдигaн химоя воcитaдaридaн фоИдэляниш зярур.
Kyчдaниши 1000 В дян юкори булгян яжрятгич (рязъединител), булгич (отделител), хямдя учиргич (выключятел) ускунядярини учириш вя ëкишдa диэлектрик кУлкопдян фойдядяниш керяк. Сякдягични кУйиш вя олишдя ушбу тярмокдэн кучлянишни учириш шярт.
Электр тaрмоFидaн кучлянишни олиб тяшловчи коммутяцион aппaрaтлaр ÿрнaтилмaгaн электр кyрилмaдaрдa, сякдягични кучляниш остидя олиш вя кУйиш, шу тярмоккя улянгян истеъмолчини мaнбaдaн учирилгян тэкдирдя, рyxcaт этиляди.
Иккилямчи зянжир вя ëритиш тaрмокдaридa, кучдяниш трaнcформaтори- дя электр энергия мянбясини учирмясдян вя кучляниш остидя, сякдягични aлмaштиришгa рyxcaт этиляди.
Kyчдaниш остидя сякдягични эдмэштириш керяк булиб колся, куйидяги химоя воcитaдaридaн фойдядяниш зярур:

  • 1000 В кучлянишдян юкори булгян электр ycкyнaдaридa диэлектрик кУлкоп вя химоя кузойнягини кУллягян, холдя омбир (штянгя) дян;

  • 1000 В кyчлaнишгaчa булгян электр ycкyнaдaрдa изоляциялянгян омбир ëки диэлектрик кУлкоп вя химоя кузойнягидян;


1-жадвал
Кучланиш остида булган ток утказувчи кисмгача якинлашиш мумкин булган масофа, (м)


Кучланиш, (кВ)

Одамлар ва улар куллайдиган асбоб- ускуналардан вактинча тусик, ток утказувчи кисмларигача булган масофа, (м)

Юк чангалловчи мосламалар, ишчи ёки транспорт холатида булган юк кутариш машина ва механизмлар билан ток утказувчи кисмлар орасидаги масофа, (м)

1 кВ гача булган хаво электр узатиш тармоги учун

0,6

1,0

Бошка электр ускуналари учун

чекланмайди, (тегиш мумкин эмас)

1,0

6-35

0,6

1,0

110

1,0

1,5

220

2,0

2,5

330

2,5

3,5

500

3,5

4,5

750

5,0

6,0

1150

8,0

10,0
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling