katod oldi bolagi, anodoldi bolagi va yoy ustuni bolagi deb yuritiladi.
YOyning katodoldi bolagi bor yoi 10-6 m ni tashkil etadi, undagi kuchlanish tushishi 10-20 V ni tashkil etadi, katodoldi elektr maydon kuchlanganligi 107 V/m ga teng. Katodoldi
bolakdagi otkazuchanlik asosan elektron otkazuvchanlikga egadir.
Ionizatsiya jarayonini hosil qilish uchun elektronlar tomonidan malum energiyani olish uchun etarli isoblangan, xaydash kuchlanishi Ui ionizatsiyalash potensiali deb ataladi.
Gazlar uchun uning kattaligi, jumladan, geliy uchun Ui = 24,58 V; vodorod uchun Ui = 13,3 V; metallar uchun undan ham kichik qiymatga, masalan mis parlari uchun Ui = 7,7 V ga tengdir.
Elektr yoyining uchchala bolagida ham yoy razryadi shu muhitni ionizatsiyalash va deionizatsiyalash jarayonlari oqibatida namoyon boladi.
Agar elektr yoyining katodoldi bolagida ionizatsiyalash elektronlar emissiyasi oqibatida amalga oshsa, yoy ustunida esa zaryadlangan zarrachalar energiyasi juda kichikligi oqibatida ionlar va elektronlarning harakatlanishi asosan issiqlik ionizatsiyasi tasirida amalga oshiriladi. Bunda koplab ikki atomli gazlar ionizatsiyasi haroratining 6103 K miqdorida boshlansa, metallar parlari nisbatan kichikroq, yani 3000 - 4000 K ga teng haroratlarda boshlanadi.
Yoyning anodoldi bolagi ozidagi kichik kuchlanish tushishi (5-10V) bilan xarakterlanib, kuchlanish tokka bogliq xolda ozgaradi.
Yoy hosil bolayotgan elektrodlarning uchidagi yoy tayangan nuqtalari katod va anod dogi deb yuritilib, ushbu nuqtalar yuqori miqdordagi haroratga va tok zichligiga ega.
Elektr tokining turiga kora elektr yoyi ozgarmas tok elektr yoyi va ozgaruvchan tok elektr yoyiga bolinadi. Ozgarmas tok elektr yoyining asosiy xarakteristikasi uning volt - amper xarakteristikasi
hisoblanib, u ozidan yoy kuchlanishi va toki ortasidagi boglanishni ifodalaydi.
Elektr yoyining uzoq muddatda barqaror (turgun, ochmay) yonishini taminlash uchun uning V.A.X.sini elektr manbasining xarakteristikasi bilan uygunlashtirish talab etiladi. Agar elektr yoyi cheksiz quvvatga ega bolgan manbaga ulangan bolsa, uning toki yoyning yonish sharoitiga kora
Do'stlaringiz bilan baham: |