«Электроника ва схемалар 1» фанидан оралик назорат саволлари

Tunnel diodi deb qo‘zg‘otilgan yarim o‘tkazgich asosida loyihalangan yarim o‘tkazgichli asbobga aytiladi. Unda teskari va uncha katta bo‘lmagan to‘g‘ri kuchlanishda tunnel effekti yuzaga keladi va volt – amper xarakteristika manfiy differensial qarshilikka ega bo‘lgan soha mavjud bo‘ladi. Tunnel diodlar boshqa turdagi diodlardan sezilarli farq qilmaydi, lekin ularni yasash uchun 10²⁰ sm^-3 kiritmaga ega bo‘lgan yarim o‘tkazgichli materiallar qo‘llaniladi.
VAX nochiziqli bo‘lsa, uning har bir kichik sohasi to‘g‘ri chiziq deb qaraladi va xarakteristikaning bu nuqtasida differensial qarshilik kiritiladi. Agar xarakteristika kamayuvchi bo‘lsa, bu sohada qarshilik R_i manfiy qiymatga ega bo‘ladi.

23. 
    Bipolyar tranzistorlar. Bipolyar tranzistor (BT)lar haqida umumiy ma’lumotlar.
    

Bipolyar tranzistor deb o‘zaro ta’sirlashuvchi ikkita р-n o‘tish va uchta elektrod (tashqi chiqishlar)ga ega bo‘lgan yarim o‘tkazgich asbobga aytiladi. Tranzistordan tok oqib o‘tishi ikki turdagi zaryad tashuvchilar - elektron – kovaklarning harakatiga asoslangan.

Bipolyar tranzistor р-n-р va n-р-n o‘tkazuvchanlikka ega bo‘lgan uchta yarim o‘tkazgichdan tashkil topgan (21.1 а va b - rasm). Endilikda keng tarqalgan n-р-n tuzilmali bipolyar tranzistorni ko‘rib chiqamiz.
Tranzistorning kuchli legirlangan chekka sohasi (n⁺ - soha) emitter deb ataladi va u zaryad tashuvchilarni baza deb ataluvchi o‘rta sohaga (р - soha) injeksiyalaydi. Keyingi chekka soha (n - soha) kollektor deb ataladi. U emiitterga nisbatan kuchsizroq legirlangan bo‘lib, zaryad tashuvchilarni baza sohasidan ekstraksiyalash uchun xizmat qiladi. Emitter va baza oralig‘idagi o‘tish emitter o‘tish, kollektor va baza oralig‘idagi o‘tish esa kollektor o‘tish deb ataladi.
BTni asosiy parametrlari:
Kirish qarshiligi: [Om]
Chiqish qarshiligi: [Ом] _{;
Tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti:} ;
_{Kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti:} ;
Quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti: .

24. 
    n-p-n va p-n-p BT larning ishlash mexanizmi va tuzilishi. Sxemada belgilanishi. BT ulanish sxemalari.