Эндемик букок. Клиник куриниши. Инсон организмида йод танкислиги окибатлари. Профилактика. Даволаш йуллари. Эндемик букок


Инсон организмида йод танкислиги окибатлари


Download 94.5 Kb.
bet2/4
Sana15.10.2023
Hajmi94.5 Kb.
#1704450
1   2   3   4
Bog'liq
buqoq

3.Инсон организмида йод танкислиги окибатлари.

Хозирги кунда энг куп таркалган хасталиклардан бири бу калконсимон безининг йод етишмовчилигидаги касаллигидир. Бу хасталик вилоятимиз ахолисида уртача 55-60 фоизни ташкил килади, шунинг учун бу соха билан факатгина тиббиёт ходимлари эмас, балки кенг жамоатчилик биргаликда режали ишларни амалга оширишимиз зарур.


Йод моддаси танкислиги окибатида калконсимон безнинг катталашуви ва фаолиятининг бузилиши хомиладор аёллар саломатлигига жиддий таъсир курсатади. Уларнинг хомиладорлик даври огир кечади. Огир токсикозда, бола тушиши ва камконлик холатларига учрайди.
Тугиш даврида тулгок тутиши жараёнининг суст бориши, кон кетиш ва улик бола тугиш каби нохуш ходисалар кузатилиши мумкин. Хомиланинг эмбрионал даврида калконсимон без гармон ишлаб чикариш хусусиятига эга булмайди. Демак, эмбрионал тукима таркибига без гармонлари тироксин ва трийдоитиронинга эхтиёж хосил булади. Бинобарин, оналарни хомиладорликнинг биринчи кунлариданок йод моддаси билан етарли микдорда таъминланиш хомила учун жуда хам мухим ахамиятга эга.
ЙОД танкислиги хомиланинг ривожланишига салбий таoсир курсатиб, купрок унинг бош мияси хамда суякларнинг ривожланишига, патологик узгаришлар юз беришига сабабчи булади. Шу билан бирга хомила юрак уришининг сусайиши, асаб тизимининг ривожланишида нуксонлар булиши кузатилади. Огир йод танкислиги холати мавжуд булса, бунда калконсимон без гармонларини етишмовчилиги окибатида неврологик кретенизм, оёк-кул ва юзда шиш булиши, йиглаганда паст ва дагал товуш чикариш, суриш рефлексининг сустлиги, кам харакатлик кузатилади. Чакалокларнинг улими курсаткичи йод танкислиги билан бевосита богликдир.
Йод танкислиги холатида калконсимон без фаолиятининг бузилиши натижасида жисмоний усишнинг оркада колиши кузатилади.
Шуни таъкидлаш керакки, эндемик букокнинг кейинги йилларда 2-2,5 баравар купайиб бориши ва ахолининг болалар орасидаги уасталик 70,9 фоиз ташкил килишига асосий сабаблар организмда йод элементининг етишмовчилигидир. Вилоятимиз буйича 70,1 фоиз болалар ва усмирларда меъёрий жинсий ривожланиши 29,9 фоиз хар хил кузатишлар учрамокда.
Асосан вазндаги этишмовчилик 15 фоиз ортикча булади. Кейинги 10 йил ичида бу курсаткичлар пасайганлиги жисмоний усишга таoсир килмокда. Тожикистон альюмин заводидан чикадиган чикиндилар билан ифлосланган вилоятимиз шимолий туманларидаги экологик мухитни у ерда яшовчи болалар ва усмирларда 5-10 йил аввалги маoлумотларга нисбатан, эндемик букок ва жисмоний ривожланиш курсаткичларига купрок салбий таъсир этганини курсатди.
Олинган натижалар ахолини сифатли ош тузи ва йод препаратлари билан таъминланганлиги жисмоний ривожланишда узгаришлар мавжуд шахсларни согломлаштиришни такозо этади. Бизнинг кузатишимизча, йод танкислиги болаларнинг аклий ва жисмоний ривожланишдан оркада колишига олиб келади. Бундай болаларнинг буйи паст, вазни кичик, харакатлари суст булиб керакли ахбаротларни кеч кабул килади. Шу билан бошка болалардан фарк килади ва кескин ажралиб туради. Огир йод танкислиги холатларида “кретинизм” касаллиги куп учрайди. Ва у уз навбатида, кон томир маркази асаб тизими, моддалар алмашинувига суяк, мускуллар, тери, соч, томир толаларида ва жинсий без гармонларига салбий таъсир килади.
Шунинг учун хар бир ота-она аввало фарзандларини эндокринолог врач куригидан утказиб, йод моддаси етишмаслиги кузатилганда шифокор тавсияларига каттик амал килиши лозим. Чунки йод моддасининг етишмовчилиги огир окибатларга олиб келиши мумкин.
Йод етишмовчилиги — букокнинг ривожланиши хомиладор аёлларда бола тугишга, бола тушишига, ёш болаларнинг аклан ва жисмонан ногирон булиб колишларида таъсири каттадир. Шу билан букок боланинг хомиладорликдаги усишига, боланинг чала тугилишига, асаб тизимига хам зарари каттадир. Шу боис бугун букокнинг даволаш, аввало, унинг олдини олиш тиббиёт сохасида алохида эътибор талаб вазифаларидан бири булиб колди.
Йод танкислиги шароитида хомиладорликнинг калконсимон без касаллиги билан кечиши токсикоз, хомила тушиш хавфи, гестозлар, артериал гипертензия, хомила гипоксияси, хомила улим хавфи, йулдошнинг жойдан кучиши, вактидан олдин тугилиши каби асоратларга олиб келиши мумкин. Тугрукнинг эрта ва кечки даврида кон кетиши билан асоратланади. Бундай оналардан тугилган болада утиб кетувчи ва тугма гипотериоз учрайди, шу туфайли, бола аклий ва жисмоний ривожланишдан оркада колиши мумкин. Холбуки, калконсимон без касалликларининг олдини олиш ва даволаш натижасида бу асоратлар 2-3 баровар камаяди.

Download 94.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling