Ёнилги-мойлаш материаллари касб-хунар коллежлари учун укув кулланма


Ишлатилган газлар микдорини камайтириш


Download 3.47 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/70
Sana22.09.2023
Hajmi3.47 Mb.
#1684331
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   70
Bog'liq
8Z3I68T7CijImbrYpUBUagDapfZw2W9hUVFGe5nu

Ишлатилган газлар микдорини камайтириш
Республикамизда ишлаб чикариладиган, умумий ишларга 
мулжалланган енгил ва юк автомобиллари, автобуслар, тракторлар- 
нинг двигателлари чикдрадиган захдрди моддалар микдори тегиш- 
ли тармок стандартлари томонидан катьий тарзда белгилаб куйи- 
лади. Бу стандартларда синов режими ва шароитлари, шунингдек
кулланиладиган аппаратлар хамда чикдриб ташланадиган ёниш мах- 
сулларининг асосий таркибий кисмлари: СО, СН, азот оксидлари 
ва курумнинг жоиз чекли микдорлари (ишлатилган газларнинг ту- 
тунлиликдаражасига кура) курсатилади. Стандартлар захэрли мод- 
даларнинг жоиз чекли микдорини боскичма-боскич камайтириб 
боришни кузда тутади.
Енгил ва кичик юк автомобиллари, шунингдек, 12 уриндикди 
микроавтобуслар БМТ ЯЭКнинг 15-сонли коидаларига мувофик 
айланиш барабанлари булган махсус стендларда, 4 марта такрорла- 
нувчи юриш цикли буйича синовдан утказилади. Мазкур коида- 
ларда машиналарни шигов олдириш, секинлатиш ва баркэрорлаш- 
ган режимларда синаш кузда тутилган. Нормалар автомобилнинг 
массасига кдраб табакалаштирилган. Салт ишлаш режимида СО 
микдорини ва картер газлари билан бирга чйкиб кетадиган СН 
микдорини (картерни очик усулда шамоллатиб турадиган тизим- 
лари булган ИЕДлари учун) аниклаш 
Хам 
кузда тутилади.
Тулик массаси 3,5 т. дан ортадиган юк автомобилларининг ва 
уриндикдари сони 12 тадан куп булган автобусларнинг бензинда 
ишлайдиган двигателлари моторли стендларда, 4 марта такрорла- 
надиган (2 марта киздирилаётган холда ва 2 марта иссик холда) 9-
28


режимли цикл буйича синаб курилади. Чикариб ташланадиган захар- 
ли модцаларнинг солиштирма микдори синовнинг хар бир режи- 
ми улушини эътиборга олган холда г/кВт соатда хисоблаб топила- 
ди. Синовлар дастурига энг кичик айланиш частотаси билан ва 
номинал частотанинг 60 фоизини ташкил этувчи частотада салт 
ишлаганда чикзриладиган СО микдорини аникдаш киради. Авто- 
мобил дизеллари стендларда 13 боскичли цикл буйича синовдан 
утказилади. Бундан ташкдри, ташки тезлик тавсифи буйича ва эр- 
кин шигов олиш режимида ишлатиладиган газлардаги тутун мик­
дори хам аникланади. Трактор дизеллари моторли стендларда 10 
боскичли цикл буйича синаб курилади. Кушимча равищца, номи­
нал кувватнинг 80 фоизига тенг кувват билан баркарорлашган ре- 
жимда ишлаганда ишлатиладиган газлардаги тутун микдори аник­
ланади.
Дизелларнинг ишлатилган газларидаги тутун микдори мазкур 
газларнинг оптик зичлигига кура махсус асбоб ёрдамида аникла­
нади. Бу асбобнинг иши муайян калинликдаги газ устунини ёри- 
тиб куришга асосланган. Дизеллар чикариб ташлайдиган захарли 
модцаларнинг уртача солиштирма микдори юк автомобилларининг 
бензинда ишлайдиган двигателларники сингари, синовлар цикли 
давомида чикадиган захарли модцаларнинг умумий микдоридан 
келиб чиккан холда хисоблаб аникланади.
Фойдаланишда булган, бензинда ишловчи ИЁДларнинг асосий 
кисми ГОСТ 17.22.03-77 мувофиктекширувдан утказилади. Бунда 
уларни минимал частота ва номинал частотанинг 60 фоизига тенг 
частотада салт ишлатиб, чикариб ташланадиган СО микдори аник­
ланади. Хорижий мамлакатларнинг пойтахтларида, дам олишга 
мулжалланган ва ахолиси 30 мингдан зиёд булган шахарларда фой- 
даланиладиган автомобилларда ишлатилган газлардаги углерод (II)— 
оксид микдори жоиз чекли микдорларга мос келиш-келмаслиги 
текширилади. Автокорхоналарда мазкур текширув 2-ТХК [техник 
хизмат курсатиш)дан сунг, автомобил тузатилгандан ёки ИЁДнинг 
таъминлаш тизими ростлангандан кейин, ДАН томонидан уткази- 
ладиган техник куриклар пайтида, шунингдек, автомобилларни ту- 
затиш корхоналарида утказиладиган техник куриклар пайтида амал- 
га оширилади.
Фойдаланилаётган автомобил дизеллари ГОСТ 21392-75 га му- 
вофик текширувдан Утказилади. Бунда улар эркин шигов олиш ва 
энг юкори айланиш частоталари режимларида салт ишлатилиб, 
фойдаланган газлардаги тутун микдори аникланади. Мазкур тек­
ширув автокорхоналарда 2-ТХК пайтида, шунингдек, ёнилш аппа- 
ратларини ва ишлатилган газлардаги тутун микдорига таъсир курса- 
тувчи бошка тизимларни тузатишдан ёки ростлашдан сунг уткази-' 
лади. Синов ишлари ИЕДни капитал тузатувчи заводларда
29


утказилади (ГОСТ 19025-73), Ушбу стандарт ёнилги ва мойларда 
ишлатилувчи юк автомобиллари хамда автобусларга тааллуклидир. 
Эркин тезланиш режимида улчаш ишлари шигов олдириш цик- 
лини 10 марта такрорлаган холда айланиш частотасини энг кичик 
кийматдан энг катта кийматга ошириш оркали купи билан 15 се­
кунд оралатиб утказилади. Тутун улчагичнинг курсаткичлари охирги 
турт циклда, асбоб стрелкасининг энг куп огаши буйича улчанади. 
Энг юкори айланиш частотасида улчаш ишлари асбобнинг курса- 
тишлари туррунлашгандан сунг олиб борилади.

Download 3.47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling