Epidemiologiyadan

6. Taqqoslash usuli. Ikki yoki undan ortiq kasalliklar bir xil qonuniyat 
asosida tarqaladigan bo’lsa, shu kasalliklardan birortasini vrach batafsil o’rganib, 
shu kasallik tarqalishiga sabab bo’lgan omillarni va shart-sharoitlarni aniqlagandan 
keyin, boshqa taqqoslanayotgan kasalliklarning tarqalishiga ham shu sabablar va 
shart-sharoitlar ta’sir qilgandir deb tahmin qilish mumkin. 
Bajaradigan yoki oldiga qo’ygan maqsadiga muvofiq epidemiolog har xil 
epidemiologik tekshiruv usullaridan foydalanishi mumkin. 
Profilaktik tibbiyotning asosini, aholi har xil "guruhlari" o’rtasida tarqalgan 
va tarqalishi mumkin bo’lgan kasalliklarning tarqalishi va rivojlanish 
qonuniyatlarini o’rganuvchi epidemiologik tekshiruv usullari tashkil qiladi. 
Aholini yoki aholi guruhlarini o’rganadigan tekshirishlarning hammasi ham 
epidemiologik usulda olib borilavermaydi. Masalan, sotsiologlar, antropologlar, 
sotsial psixologlar, iqtisodchilar va boshqa mutaxassislar ham o’zlarining 
muammolarini aholi guruhlarini o’rganish yo’li bilan hal qiladilar, ammo ular 
foydalanadigan usullar epidemiologik usullar degan so’z emas. Ularning 
hammasining o’ziga xos tekshiruv usullari mavjud bo’lib, o’z maqsadlariga binoan 
foydalanadilar. 
Epidemiologik usul bu nima? Epidemiologik usul - bu bir qancha tekshiruv 
usullar majmuasi bo’lib, bu usul yordamida kasalliklarning aholi o’rtasida har xil 
jamoa va guruhlarda, turli kasb egalari, turli yoshdagi kishilar orasida hamda 
yilning har xil fasllarida qanday darajada tarqalishi jarayonini kasallikning kelib 
chiqishi va tarqalishiga sabab bo’luvchi asosiy omillarni, ijtimoiy va tabiiy shart-
sharoitlarini va ular o’rtasidagi sababiy bog’lanishlarni o’rganadi.
Epidemiologiya fani epidemik jarayon haqidagi fan bo’lganligi tufayli, Shu 
epidemik jarayonning turli kasalliklarda o’ziga xos xususiyalarini o’rganish uchun 
epidemiologik tekshiruv usullaridan foydalaniladi. Epidemiologik tekshiruv 
usulining tarkibida quyidagi uslublar bo’lishi mumkin (2- jadval).