Epidemiologiyadan

Epidemiyaga qarshi qo’llaniladigan chora-tadbirlar ro’yxati. 
Yo’nalishi 
Tadbirlar guruhi 
Kasallik manbai 
a) diagnoz qo’yish, ajratib qo’yish, davolash
b) sanitariya-veterinariya chora-tadbirlari va 
kemiruvchilarga qarshi kurashish 
Yuqish mexanizmi 
Sanitariya 
va 
gagiyena 
tadbirlari. 
Dezinfeksiya, sterilizatsiya va dezinseksiya 
Organizmning kasalliklarga 
nisbatan moyilligi 
Emlash, zudlik bilan emlash 
Umumiy 
Laboratoriya tekshiruvlari,
sanitariya-maorif ishi 
Ma’lum bir kasalliklarga qarshi kurashish bo’yicha o’tkaziladigan tadbirlar 
o’z mohiyatiga ko’ra epidemik jarayonning har qanday omiliga qaratilishi mumkin 
va bu omillardan birontasining bartaraf etilishi yuqumli kasallikning bundan 
keyingi tarqalishiga yo’l qo’ymaydi, ya’ni epidemiya o’chog’ining tugatilishiga 
olib keladi. Bu uch omilga oid tadbirlar kuyidagilardir: 
1) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilari manbaiga qaratilgan tadbirlar; 
2) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilarining yuqish mexanizmiga nisbatan 
qo’llaniladigan tadbirlar; 
3) organizmning yuqumli kasallikka nisbatan moyilligini kamaytirish (rejali 

---

37 
va shoshilinch emlash). 
Birinchi omilga, ya’ni yuqumli kasallik manbai bo’lmish odam organizmiga 
xos (antroponoz) va hayvon organizmiga nisbatan (zoonoz) tegishli kasalliklarda 
qo’llaniladigan chora-tadbirlar har xil bo’ladi. Antroponozlarda qo’llaniladigan 
chora-tadbirlar kasalliklarni aniqlash usullari, bemorni ajratib qo’yish, davolash va 
atrofdagi kishilar bilan bo’ladigan aloqalarni cheklash kabi chora-tadbirlardan 
iborat. Zoonoz kasalliklarda sanitariya-veterinariya va kemiruvchilarga qarshi 
kurash (deratizatsiya) tadbirlar qo’llaniladi (11-jadvalda ko’rsatilgan). 
11-jadval