ERiŞKin periodontiTiSLi Bir hastanin üst ön diŞlerine uygulanan

 

Cumhuriyet Üniversitesi  

Dişhekimliği Fakültesi Dergisi  

Cilt 2, Sayı 2, 1999 

ERiŞKiN PERiODONTiTiSLi BiR HASTANIN ÜST ÖN DiŞLERiNE UYGULANAN 

 

PERiODONTAL VE ORTODONTiK TEDAViNiN SONUÇLARI 

Yrd.Doç.Dr.İsmail MARAKOĞLU*, Yrd.Doç.Dr. 

Cenk 

DORUK**, Dt 

Hülya 

ÇAKMAK*, 

Dt Hasan BABACAN**, Dt Aysun AKPINAR* 

ÖZET 

Bu  vaka raporunda periodonsiyumunda ileri 

derecede kayıp bulunan erişkin periodantitisli bir bayan 

hastaya estetik ve fonksiyon kayıplarının giderilmesi 

amacıyla uygulanan kombine periodontal ve ortodontik 

tedavinin sonuçlan sunulmuştur. 

Ortodontik tedavi öncesinde oral hijyen motivasyonu 

diştaşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirmesi yapılarak 

enflamasyon kontrol altında tutulmaya çalışılmıştır. Dokuz 

ay süren ortodontik tedavi süresincede düzenli aralıklarla 

profesyonel ağız bakımı tekrarlanmıştır. 

Yapılan tedaviler sonucunda ataşman seviyesinde 

istatistiksel olarak herhangi bir değişiklik bulunamamış 

bununla beraber cep derinliği, mobilite ve plak indeksinde 

artış anlamlı bulunmuş dişeti çekilme miktarı ve gingival 

indeks değerlerinde ise istatistiksel olarak anlamlı bir 

azalma görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler: Erişkin periodontitis, Ortodontik tedavi 

SUMMARY

This case report presents the results of combined periodontal 

and orthodontic treatment applied to maintain the esthetic and 

function in adult female periodontitis patient with advanced lass of 

the periodantium. 

Before orthodontic treatment patient received scaling, root 

planning, subgingival curettage to under control inflammation. During 

orthodontic treatment period professional dental care was performed 

at regular intervals. 

At the end of the treatment, there was no statistically sig-

nificant differences in attachment lass however probing depth, 

mobility, plaque index increased significantly .  The decrease in 

gingival recessian and gingival index was statistically significant. 

Key words: 

Adult periodontitis, orthodontic treatment 

GiRiŞ 

Çeşitli periodontal hastalıklar periodontal do-

kuların yıkımına, dişlerin mezyalizasyonuna, eks-

truzyon, rotasyon ve diastema gibi sekonder mal-

okluzyonların gelişimine neden olur. 

6

 Son yıllarda

sekonder malokluzyon oluşmuş birçok erişkin has-

ta bu durumun tedavisi için dişhekimine müracaat

etmektedir.

18

 Bu tür hastalarda ortodontik tedavi

periodontolog ve ortodontist ikilisinin işbirliği ile ba-

şarılı bir şekilde çözülmeye çalışılmaktadır.

11.13

 

Genç sağlıklı bireylerde tedavi amacıyla kul-

lanılan klasik ortodontik apereyler, periodontal ola-

rak sağlıklı erişkinlerde de kullanılabilir. Fakat peri-

odontal olarak hastalıklı bireylerde durum biraz

farklıdır. Çünkü bu gibi hastalarda yaklaşık % 70

oranında alveoler kemik kaybı görülebilir. Bu kayıp

dişin kron/kök oranını ve rotasyon merkezini değiş-

tirebilir. Diğer taraftan kemik turnoverı aynı olması-

na rağmen kemik densitesi daha azdır. Normal or-

todontik kuvvetler dişleri kemik boyunca hareket

ettirirler. Ancak periodontal hastalıklı kişilerde bu

kuvvetler dişi kalan kemiğin dışına doğru hareket

ettirebilirler. Bu hastalarda ortodontik girişimin

amacı kalan kemik ile dişleri hareket ettirmek ol-

malıdır.

14

 Bu tip doku remodelasyonu ancak mini-

mal kuvvet aktivasyonu ve kuvvet hareket oranının

sabit tutulması ile sağlanabilir.

12.14

 Yine bu hasta-

larda ortodontik tedavi süresince plak ve hastalık

kontrolü çok iyi yapılmalıdır. Çünkü özellikle erişkin

*

Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilim Dalı

**Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı 

kinlerde periodontal hastalıktan etkilenen bölgeler olabilir

ve bu çevrede ortodontik diş hareketlerinin yıkım

proçesini kolaylaştırabilir. Bu yüzden interdisipliner işbirliği

ile ortodontik tedavi süresince periodonsiyumun sağlıklı 

olduğundan emin olunmalıdır.

8.19.20.22

Hastalık aktivitesi 

her 4-6 haftada başarılı bir diştaşı temizliği ve kök yüzeyi 

düzeltmesiyle kontrol edilmeli, akut dönemlerde

antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. 

Resim 1: Tedavi öncesi

Günümüzde kişinin dentisyonu yüz çekiciliği-

nin en önemli kompenentidir.Yapılan çalışmalardan 

elde edilen sonuçlara göre çalışmaya katılan 

erişkinlerin yaklaşık yarısının kendi  iradesiyle  orto- 

76

 

C.Ü. DİŞHEKİMLiĞİ FAKÜLTESi DERGiSi 1999 

Resim 2: Tedavi sonrası 

dontik tedavi gördüğü ve en çok yüz ve diş görünü-

münü geliştirmek için motive oldukları bulunmuştur. 

Yetişkinlerin tedaviyi istemelerindeki diğer ne-

denlerse;psikososyal faktörler, diş\periodontal sağlık, 

okluzyon\fonksiyon, genel sağlık ve konuşma

bulunur. 

Bu vakada da erişkin periodontitis nedeniyle

sekonder malokluzyona sahip bir bayan hastadaki

estetik ve fonksiyon kayıplarının giderilmesi amacıyla 

periodontal ve ortodontik tedavinin kombine

uygulanmasının sonuçları sunulmuştur. 

OLGU 

34 yaşındaki S.A. isimli bayan hasta genera-

lize, ileri derecede destek kemik kaybı sonucunda

üst ve alt keser dişlerinde dişeti çekilmesi, protrüz-

yon, diastema ve yüksek derecedeki mobilitenin

yarattığı fonksiyonel ve estetik problemlerinin dü-

zeltilmesi amacıyla CÜ Dişhekimliği Fakültesi Peri-

odontoloji AD'na başvurmuştur. Ağız dışı muaye-

nede üst keser dişlerin vestübüle doğru konumIan-

mış olmasından dolayı istrahat halinde dudakların

kapatılamadığı ve ön dişler arasındaki diastemaların

ağız dışından da görülebildiği saptanmıştır. Ağız içi

muayenede dişetlerinde enflamasyon, ileri derecede

yaygın dişeti çekilmesi ve dişlerde yüksek mobilite

değerleri ve minimal rotasyonlar tespit edilmiştir. 

Periodontal tedavi: Hastaya diştaşı temizliği,

kök yüzeyi düzleştirmesi ve ağız hijyeni moti-

vasyonunu içeren başlangıç periodontal tedavisi

yapıldı.Gerekli görülen bölgelere kapalı kök yüzeyi

küretajı yapılarak ağızdaki inflamasyon kontrol altına

alındı.Ortodontik tedavi süresincede aralıklı olarak

polisaj, ağız hijyen eğitimi tekrarlandı.Her polisaj

sonrası dişlerdeki hassasiyeti azaltmak için %0.4

'lük stannous F'lü jel uygulandı. 

Ortodontik tedavinin başlangıcında ve sabit

aperey çıkarıldıktan sonra hastadan sondlama cep

derinliği (SCD), dişeti çekilme miktarı (OÇM), ataş-

man  seviyesi  (AS),  Löe-Silness'in  gingival  indeksi

CiLT: 2, SAYI: 2 

 

(Gi) ve Modifiye Quigley-Hein'in plak indeksi(Pi) 

kullanılarak ölçümler alındı. Sondlama cep 

derinliği, ataşman seviyesi ve dişeti çekilme 

miktarı Williams periodontal sondu kullanılarak 

ölçüldü. DişIerdeki mobilite değerleri ise Periotest 

cihazı kullanılarak değerlendirildi. Elde edilen 

değerler periotest değeri olarak kaydedildi.

 

Ortodontik tedavi: 

Hastanın üst sağ ve 

sol maksiller 1. molar dişleri olmadığından 2. 

molar dişleri bantlandı. Ankraj kontrolu bu dişler 

arasına yapılan TPA ile sağlandı. ilk olarak lateral 

ve santral dişler braketlendi ve 0.12’lik Nitinol ark 

teli ile bir ay seviyeleme yapıldı. Daha sonra 

Burstone'nın base arklarına benzeyen 0.12"lik 

A.J. Wilcock Avustralian telden bükülen arklar ile 

toplam 100 gram intruzyon kuvveti bir ay süre ile 

verildi.Kuvvet sisteminde intruzyon bandı, molar 

santal kesici oranı mesafenin 1/3 lük kısmında 

molara yakın olarak 2. premolar dişin mesiali 

hizasından verildi.

2,5,9,10

 Kuvvetin posterior 

kompenenti moları ekstrüzyona ve distale 

tippinge zorlasa da sağ sol 2. molar dişler arası 

uygulanan TPA ile bu kuvvet elimine edildi. Daha 

sonraki seansta 0.14"lik A.J. Wilcock tel ile 

keserlere toplam 150 gram intruzyon kuvveti 

uygulanacak  şekilde intruzyon arkı büküldü. Bu 

arada keserlerde oluşabilecek protruziv etkinin 

elimine edilmesi ve anteriordaki diastemaların 

kapatılması için kanin-kanin arası 75 gramlık 

elastik chain uygulandı. Sonraki seanslarda aylık 

periyodik kontrollerle iki ay süresince aynı 

işlemler tekrarlandı. Bu kontrollerde V bükümleri 

belirginleştirilerek ark telinin aktivasyonu arttırıldı. 

Sonraki 

iki ayda 0.16"lik A.J. Wilcock tel ile 

intruzyon kuvveti toplam 250 gram olacak şekilde 

aynı  işlemler uygulandı. Keserlerde istenen 

miktarda intruzyon ve diastema kontrolü 

sağlandıktan sonra hastanın mevcut premolar 

dişleri braketlendi ve 0.16"lik Nitinol tel ile iki aylık 

posterior bölge seviyelemesi 

ya

pıldı. Dokuz ay 

süren aktif tedavisi bitirildikten 

son

ra 0.40"lik 

Essix plağı ile pekiştirmeye geçildi. 

Ortodontik tedavi sonunda üst keserlerin int-

ruzyon ve bir miktarda retrüzyonuna bağlı olarak 

yumuşak dokuda da estetik kazançlar elde edildi. 

Üst keserlerin ekstrüzyonundan  dolayı  daha önde

 

 

     konumlanmaya zorlanan

          alt dudak intruzyon ve 

              retruzyon sonrası daha

             geride  konumlandı  ve 

 

  hastada istirahat pozis-

 

 yonundaki ağız açıklığı

 

                 kapanmış oldu (şekil 1)

Şekil 1 : Hastanın tedavi 

öncesi

ve sonrası lateral sefalogramların

çakıştırılması 

 ------

Tedavi öncesi 

---------- Tedavi sonrası 

77 

 

C.Ü. DİŞHEKiMLİĞİ FAKÜLTESi DERGiSi 1999 

 BULGULAR 

Tedavi öncesi ve sonrası cep derinliği, ataş-

man seviyesi, mobilite, dişeti; çekilmesi, gingival

indeks ve plak indeksindeki değişikliklerin

ortalaması  tablo1  'de verilmiştir. Elde edilen

bulgular arasındaki farkların anlamlılığı Wilcoxon

testi ile değerlendirildi. Ataşman seviyesinde

tedavi öncesinde ve sonrasında istatistiksel olarak

anlam bulunamadı(p>0,05). Cep derinliği, mobilite

ve plak indeksinde istatistiksel olarak artış anlamlı

(p

indeks değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir

azalma görülmüştür (p<0,05). 

 

Ted. öncesi 

Ted. sonrası 

SCD 

2,58 ± 1 ,08 

3,66±1,37

AS 

        5,92 ± 1,08 

5,83±1,69

Mobilite 

        41,25±7,39 

45,5±4,75

DÇM 

        3,25  ±0,62 

2,16±0,83

Gİ 

           1 ± 0,73 

0,25±0,45

Pİ 

              0±0 

1,75±0,45

Tablo-1: Tedavi öncesi ve sonrası alınan klinik

parametrelerin ortalamaları 

TARTIŞMA 

ileri periodontal hastalıklı bireylerde ortodontik 

muayeneler tedaviye yardımcı olabilir. Bu

amaçla 

böyle hastalarda diş çekimlerinden kaçını-

lır, ark bütünlüğü sağlanır, anterior protrüzyon

azaltılır, kapanış bozuklukları düzeltilir ve kabul

edilebilir bir estetik ve fonksiyonun elde edilmesi

sağlanır.

6,14

 

 Yaşla ilişkili biyokimyasal değişikliklerin orto

dontik tedaviyi engellemediği bulunmuştur. 

3, 14

 Or- 

I

todontik tedavinin erişkinlerde daha uzun sürdüğü

yaygın görüş olmasına rağmen çalışmalarda sık-

Iıkla erişkinlerle çocuklar arasında tedavi süresinde 

herhangi bir farklılık görülmemiştir. Aynı şekilde bu 

vakada da tedavinin tamamlanma süresini normal 

olarak kabul edebiliriz. Tedavi süresince ve

sonrasında  erişkin  ve  çocuk  ortodonti  hatalarının

kıyaslandığı birkaç çalışmada kök uzunluğu, gingi-

val kan akımı, periodontal ataşman kaybı veya te

davi sonrasındaki stabiliteyle yaş arasında belirgin 

değişiklikler bulunmamıştır

.3

 Bununla birlikte yaş

ilerledikçe periodontal ataşman kaybetme insidansı

artmaktadır ve periodonsiyum azalması diş kayi

bına neden olmaktadır. 

        Periodontal  hastalıklı  bireylerde ortodontik te-

tedaviye tek kontrendikasyon yeterli başlangıç

tedavisine rağmen periodontal hastalığın devam et-

CİLT: 2, SAYI: 2 

mesidir. Enflamasyonlu gingiva üzerine diş hare-

ketlerinin eklenmesi periodontal problemi şiddet-

lendirebilir.4 Dişlerin intruzyonuyla supragingival

plak subgingival pozisyona kayabilir ve periodontal

yıkım oluşabilir (Ericeson ve ark. 1977 1978). 

4,8,13,15

Bu yüzden periodontal hastalıkla ilişkili maksiller

kesicilerin aktif intruzyonu sırasında periodontal

dokuların sağlığını devam ettirmede oral hijyen

eğitimi profesyonel diştaşı temizliği büyük önem

taşımaktadır.

13

 Ayrıca önemli noktalardan 

birisi de

hafif kuvvetlerle çalışmaktır. Melsen 

15

 

yaptığı

çalışmalarda intruzyonda en iyi sonucun

Burstone'nin base arkları ile elde edildiğini bulmuş-

tur. Diş başına gelen 5-15 gramlık intrüzyon kuvveti

ile toplam uygulanan kuvvet 150-350 gram kadar

olacaktır ve Melsen 15 kuvvetin bu şekilde az

uygulanmasıyla kanlanmanın azalmayacağı ve yeni

ataşman kazanılabileceğini, aşırı kuvvet uygulandığı

taktirde ise kanlanmanın azalacağı ve kökte

rezorbsiyonlar oluşabileceğini bildirmiştir 

Melsen ve ark.

16

 nın Macaca maymunlarında

yaptığı intrüzyon deneylerinde, intrüzyonun sağlıklı

koşullarda yapıldığı taktirde yeni ataşman kalitesini

artırdığını belirtmiştir. Histolojik olarak yeni sement

formasyonu ve yeni kollajen ataşmanları

gözlemişlerdir. Roberts ve Jee 

21

 ortodontik stimü-

lasyonların mitotik aktivasyonu arttırdığını ve yeni

ataşman sağladığını belirtmiştir. 

Boyd ve Leggott

1

 tarafından yapılan çalış-

mada normal periodontal dokulara sahip erişkinler

ve azalmış fakat sağlıklı periodontal dokulara sahip

erişkinlerin sabit apereylerle gördükleri geniş

ortodontik tedavinin diş kaybı veya periodontal yıkım

için yüksek risk taşımadığı gösterildi. Erişkinlerin bu

iki grubu için ataşman kaybında görülen farklılık

istatistiksel açıdan çocuklarla kıyaslandığında

anlamlı bulunmamıştır. Bununla beraber çalışmaya

katılan erişkin ortodonti hastalarında cep

derinliklerini değerlendirdiklerinde tedavi süresinde

ilk 6 ayda supragingival plağa karşı muhtemel bir

cevap olarak cep derinliğinde artış gözlenmiş fakat

bu istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır. Çünkü

apereyler çıkarıldıktan sonraki 1., 3., 6. ve 12.

aylarda da ölçümler yapılmış ve cep derinliğindeki

artışın bu süre içinde başlangıç seviyelerine indiği

gösterilmiştir. Melsen ve ark.15nın marginal kemik

kayıplı erişkinlerde yaptığı kesici dişleri kapsayan

intruzyon tedavisi sonrasında da hastaların çoğunda

ortalama 3 mm cep oluşumu gözlenmiştir. Dişler

aynı zamanda linguale eğimlendirildiği için cepler

daha çok dişlerin lingualinde lokalize olmuştur. Folio

ve ark.

7

nın yaptıkları çalışmada. ise jüvenil

periodontitisli

  4

erişkin hastada ortodontik tedavi

süresinde hastaların subgingival plak içeriği

değerlendirilmiş ve özellikle üst ön dişlerinde  %100

78

 

 

K

C.Ü DİŞHEKİMLiĞİ FAKÜLTESI DERGiSi 1999 

yakın kemik kaybının olduğu hastada yapılan 

intrüzyon tedavisi sonunda ataşman  ve kemik 

kaybı  oluşmuş  ve bu hastada diğer 3 hastaya

oranla spiroket ve hareketli çomakların

sayısında da daha fazla yükselme olmuştur. 

Mevcut vakada ise ataşman seviyesinde bir

değişiklik oluşmazken tedavi sonunda cep

derinliğinde artış gözlenmiştir. 

          Sonuçta  aşırı derecede generalize 

destek kemik kaybına sahip bireylerin 

kaybolan estetik ve fonksiyonel problemlerinin 

çözümünde ortodontik tedavi diğer tedavilere 

alternatif oluşturabilir.Bu vakada da ortodontik 

tedavi sonucunda hastanın fonksiyonel 

eksiklikleri giderilmiş ve hastaya kabul 

edilebilir bir estetik sağlanmıştır. 

CiLT: 2, SAYI: 2 

KAYNAKLAR

1- Boyd RL, Leggott WS, Quinn WS, Eakle WS, Cham-

bers D :Periodontal implications of orthodontic treatment in

adults with reduced or normal periodontal tissues versus those 

of adolescents. Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop 96:9:19198,89 

2- Burstone CJ, Koenig HA:Creative wire bending- The

force system from step and V bend . Am. J. Orthod. Dentolac.

Orthop 93:59-67,88 

 

3- Buttke T, Profit W: Referring adult patients for ortho 

dontic treatment JADA 130:1 :73-79,99 

4- Carranza FA, Newman GM :Glickman's Clinical Peri-

odontology 8 th edition WB Saunders Company, Philedalphia

1996. 

5- Ceylan i, Şahin AM:Vaka raporu: Karışık dişlenme 

döneminde sınıf 2 bölüm 1 malokluzyonlarının 2x4 teknikle te-

davisi. Türk Ortodonti Dergisi 9:2:155-62,96 

 6- Fıratlı S:Erişkin periodontitisli bir olguda ortodontik 

tedavi. i. Ü. Dişhek. Fak. Dergisi,30:3: 160-66,96 

7- Folio J,Rams ET,Keyes PH: Orthodontic therapy in 

adults patients with juvenile periodontitis:Clinical and microbio-

logical eftects.Am. J.Orthod,87:5:421-31 ,85 

 

8- Genco RJ, Goldman HM,Cohen DW:Contemporary 

Periodontics CV Mosby Company ,Toronto, 1990 

 

9- GjessingP, :Controlled retraction of maxillary inci-

sors.Am.J.Orthod. Dentofac Orthop 101 :120-31,92 

10- Hart A, Taft L Greenberg SN: The effectiveness of 

difterantial moments in establishing and maintining anchorage.

Am. J. Orthod. Dentofac.Orthop, 102:434-42,92 

 

11- Howat AP,Warren K: Arestorative orthodontic 

approach in the older patientBr.J.Orthod.18: 195-01,91 

12- Karadede iM, Akalar M, Şener BE: Yetişkin orto-

dontisinde fonksiyon ve estetik. D. Ü. Dişhek. Fak. Dergisi. 5 (1-2-

3):37-42,94 

 

13- Lindhe J.:Clinical Periodontology and implant Den-

tistry 3rd edition,Munskgaard,Copenhagen 1998 

14- Marakoğlu İ, Ataoğlu T, Doruk E.C.:Ortodontik teda-

vide periodontal dokulardaki değişiklikler ve periodontal hasta-

lıklarda ortodontik girişimler. C.Ü.Dişhek. Fak. Dergisi 1: 2: 102-

105,98 

15- Melsen B, Agarbaek N, Markenstam G.:intrusion of 

incisor in adult patients with marginal bone 10ss.Am.J. Ort-

hod:Dentofac:Orthop.96:3:323-41 ,99 

16- Melsen B, Agarbaek N, EriksenJ,Terp S:New at-

tachment through periodontal treatment and orthodontic extru-

sion.Am.J. Othod. Dentofac. Orhop. 94: 1 04-06,88 

 

17- Mitheli L, Carter NE:An introduction to orthodontics, 

Oxford University press Ine p.1 97,1996 

 

18- Nattrass C, Sandy JR:Adult othodontics a review, 

Br.J.Orthod.22:331-37,95 

 

19- Normaon LS:Evidence based in orthodontics and 

periodontics.A review JADA 130:3:521-27,99 

 

20- Ong M, Wang H, Smith F:Periodontal tissue respon-

se

 

and adult orthodontics.Orthod.Review 12:1

 

:16-17,98 

 

21- Roberts WE,Jee WSS:Cell kinetics of orthodontically 

stimulated and non stimulated periodontalligament in the rat 

Arc.Oral BioI.19:17-21 ,74 

 22-

Sandallı P:Periodontoloji, Erler matbaası, 

istanbul,1981 

Yazışma adresi: 

Yrd.Doç.Dr.İsmail MARAKOĞLU 

C.Ü.Dişhekimliği Fak SiVAS 

79