толаси олинган чигит кўпайиб кетди. Натижада чигитдан саноат
усулида ѐғ олишга киришилди. Бундай биринчи ѐғ заводи 1890
йилда К.Држевский томонидан Янги Бухоро (Когон)да қурилди.
Аммо, маҳаллий аҳолининг рус корхонасида саноат усулда
ишлаб чиқарилган ѐғни истеъмол қилмаслиги туфайли ѐғ
сотилмай, завод тўхтаб қолди. Самарқанд вилоятининг Челак
қишлоғидаги, Каттақўрғон шаҳридаги, шунингдек, Сирдарѐ ва
Фарғона вилоятларидаги, Марвдаги ѐғ заводлари ҳам зарар кўриб
ишлаган. Шундан сўнг ѐғ заводларининг маҳсулотлари
Россиянинг марказий районларига сотила бошланди.
Туркистон ўлкасида саноат ишлаб чиқаришини ташкил
этиш халқ хўжалигининг бошқа соҳаларига нисбатан
мураккаброқ эди. Шунга қарамасдан, савдо-саноат буржуазияси
ўз манфаатларидан келиб чиқиб ўлкада саноат ишлаб чиқаришни
ривожлантириш учун маълум шароитлар яратди. Аммо, ўлкада
саноат ишлаб чиқаришнинг ривожланиши нисбатан суст бўлиб,
бунинг асосий сабаблари ўлканинг иқтисодий шароити ва имкониятлари яхши ўрганилмаганлиги, маҳаллий
ишбилармонлар йирик саноат ишлаб чиқаришини ташкил этиш
учун етарли маблағларга эга бўлмаганликлари, ер эгалиги
масаласи тўла ҳал қилинмаганлиги, ўлка бойликларини қайта
ишлаш учун малакали кадрлар, тажриба ва технологиянинг
етишмаслиги кабилар эди.
Энг асосийси эса, Россия империяси маъмурларининг
иқтисодий сиѐсати ўлкада йирик саноат корхоналари қуришга
қарши қаратилган эди. Чунки, ўлкада маҳаллий ишчиларнинг
кўпайиши империянинг мустамлакачилик сиѐсати учун жуда
хавфли эди. Россия империя Россия империяси атайлаб ўлкада
саноатнинг, биринчи навбатда оғир саноатнинг ривожланишига
йўл бермади. Ўрта Осиѐ рус капиталистларининг завод ва
Do'stlaringiz bilan baham: |
