Эркин иқтисодий ҳудудлар

9.3. Xitoy iqtisodiyotining rivojlanishi va unda erkin iqtisodiy hududlarning 
tutgan o„rni 
Xitoy davlati bugungi kunda dunyo mamlakatlarining e‟tibori markazida turgan 
asosiy davlatlardan hisoblanadi. Sababi, Xitoyning iqtisodiyot, tashqi iqtisodiy 
faoliyat, xalqaro integratsiyani rivojlantirish va unda EIHlar hissasining ortib borishi 
borasida erishayotgan ulkan yutuqlari barchani xayratga soladiki, bu, so„zsiz, uning 
faol iqtisodiy, investitsiya siyosatini olib borish bilan bevosita bog„liqligi natijasi 
hisoblanadi. Shunga ko„ra, ushbu davlatning amaliy tajribalarini chuqur o„rganish 
maqsaga muvofiqdir. 
Agar quyidagi 9.2-rasmga nazar tashlansa, unda Xitoy YaIMning dinamik 
o„sishi to„g„risida yetarli tasavvurga ega bo„lish mumkin. 

---

273 
9.2-rasm. Xitoy YaIM mlrd. AQSH dollari
75
Xitoy YaIMni tahlil qilganimizda uning 2009-yildan 2017-yilgacha 6,7-8 
foizdan o„sganini ko„rishimiz mumkin. Bu esa aholi jon boshiga YaIM hajmining 
ham o„sib borishiga o„z ta‟sirini ko„rsatmoqda. 
Shuni ham ta‟kidlash lozimki, Xitoyning tashqi savdo aylanmasi 2018-yil 
yakunlariga ko„ra rekord natijani ko„rsatdi va 4,62 trln. dollarga etdi. Bu qiymat 
2017-yilga nisbatan 12,6 foiz ko„proq bo„lgan, deb ma‟lum qildi Xitoy bosh bojxona 
boshqarmasi vakili Li Kuyven. Uning aytishicha, Xitoy eksporti 2018- yilda 9,9 
foizga o„sib, 2,14 trln. dollarni, importi esa 15,8 foizga o„sib, 2,14 trln. dollarni, 
savdo balansining ijobiy saldosi 546,5 mlrd. dollarni tashkil qilgan
76
. 
Xitoy yirik EIHlari – MIHlarining 2017- yilga tashqi savdo ko„rsatkichlariga 
nazar tashlansa, unda Shenjen MIHning umumiy savdo aylanmasidagi ulushi 73,6 
%ni, jumladan, eksportdagi ulushi 73,9%ni, importdagi ulushi esa 73,2%ni tashkil 
etganligini ko„rish mumkin (9.1-jadval).