Эркин иқтисодий ҳудудлар

9.6-jadval. 
Xitoyda 2016-2017 yilda jalb etilgan TTXIlar va ularning korxonalar bo„yicha taqsimoti
85
 
Investitsiya qo„yilmalari 
obyektlari 
Xorijiy investitsiyalar 
ishtirokida tashkil etilgan 
yangi korxonalar 
Jalb etilgan TTXIlar hajmi, 
mlrd. AQSh doll. 
2017 y. 
2016 y. 
o„sishi, 
% 
2017 y. 2016 y. 
o„sishi, 
% 
1. TTXIlar 
35652 
27900 
27,78 
131,03 
126,0 
3,99 
Xitoy va 
xorijiy 
kapital 
ishtirokidagi 
qo„shma 
korxonalar soni 
8364 
6662 
25,55 
29,74 
30,2 
-1,53 
Xitoy va xorijiy kapital 
124 
126 
-1,59 
0,8 
0,83 
-2,97 
84
Source: Invest in China - Latest available data. 
85
Годовой обзор состояния экономики и основных направлений внешнеэкономической деятельности 
Китайской Народной Республики в 2017 году. По данным ГТУ КНР. 

---

278 
ishtirokidagi 
kooperatsion 
korxonalar 
Xorijiy kapital bilan tashkil 
etilgan korxonalar 
27007 
21024 
28,46 
91,34 
86,12 
6,06 
Xorijiy investitsiyalar bilan 
tashkil etilgan aksiyadorlik 
jamiyatlari 
125 
86 
45,35 
6,47 
8,84 
-26,77 
Hamkorlikdagi o„zlashtirish 
2 
0 
0 
1,18 
0 
0 
Boshqalar 
0 
2 
-100 
0 
0 
0 
2.Boshqa 
xorijiy 
investitsiyalar 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
Xorijda aksiyalar chiqarish 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
Xalqaro lizing 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
Kompensatsion tijorat 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
Qayta ishlab va yig„ish 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
Jami:
35652 
27900 
27,78 
131,03 
126,0 
3,99 
 
9.6-jadval ma‟lumotlaridan ko„rinib turibdiki, Xitoyda 2017-yilning o„zida 
TTXIlar ishtirokida 35652 ta qo„shma korxona tashkil etilgan va bu 2016-yilga 
nisbatan 27,78 %ga ko„p demakdir. Shuningdek, jalb etilgan xorijiy investitsiyalar 
hajmi ham 4 %lik o„sishga ega bo„lgan. Mazkur investitsiyalarning asosiy qismi 
xorijiy investitsiyalar hisobidan tashkil etilgan korxonalar hisoblanadi va bu 
ko„rsatkich 2017-yilda 27007 tani tashkil etib, 2016-yilga nisbatan 28,46 %ga yuqori 
bo„lgan. Qolaversa, bunday o„sish Xitoy va xorijiy investor sarmoyasi ishtirokida 
tashkil etilgan korxonalarda (25,55 % o„sish) va xorijiy investitsiyalar bilan tashkil 
etilgan aksiyadorlik jamiyatlarida (45,35% o„sish) ham kuzatiladi. Bu esa Xitoyning 
hozirgi kunda ham xorijiy investorlar uchun o„ta jozibador mamlakat bo„lib 
qolayotganligidan dalolat beradi va bu tashqi iqtisodiy faoliyatning yanada rivoj topib 
borishi orqali yaqin kelajakda dunyoning eng rivojlangan davlatiga aylanishiga olib 
kelishiga imkon beradi. 
O„z navbatida, mamlakat tashqi iqtisodiy faoliyatining faol investitsiya siyosatiga 
bog„liqlikda rivojlanishi Xitoy davlatning 2017-yildan buyon dunyodagi eng yirik tashqi 
savdo aylanmasiga ega davlatiga aylanishiga olib keldi. Xitoyning tashqi savdo 
aylanmasi 2018-yil yakunlariga ko„ra rekord natijani ko„rsatdi va 4,62 trln. dollarga etdi. 
Bu qiymat 2017-yilgiga nisbatan 12,6 foiz ko„pdir. Jumladan, Xitoy eksporti 2018-yilda 
9,9 foizga o„sib, 2,14 trln. dollarni, importi esa 15,8 foizga o„sib, 2,14 trln. dollarni 
tashkil qilgan. Savdo balansining ijobiy saldosi 546,5 mlrd. dollarni tashkil qilgan
86
. 
Xitoy davlatining tashqi savdosi va YaIMning o„sishida faol investitsiya 
siyosati o„z samarasini ko„rsatmoqda. Buning natijasida Xitoyning 2016-yil yakuni 
bo„yicha ichki manbalar hisobidan o„z iqtisodiyotini investitsiyalash hajmi jalb 
qilingan tashqi investitsiyalashdan yuqori bo„lishini ta‟minladi (9.3-rasm). 
86
Xitoyning tashqi savdo aylanmasi rekord qiymatga etdi. // https://kun.uz/news/2019/01/14 

---

279