Эркнп Охуижонов

Тошксит темир йўл муҳандислари ииститутининг кутубхонаси. Тошкеггг гемир йўл муҳдндислари институтининг илмий-техникавий кугубхонаси 1931 йил ташкил топган. Кугубхонанингдастлабки китоб фонди 4800 нусхадан иборат бўлган. Кутубхона ўқув ва бадиий адабиётлар бўлими ва комилекглаш бўлимидан ташкил топган.
Уруш йилларида кутубхопанинг китоб фонди Москва транспорт муҳандислари инстигути, Харьков транспорт муҳандислари институти кутубхоналари фонди ҳисобига тўлдирилди ва тахминан 140000 нусхага етди. Умумий таълим фанлари бўйича ўқув адабиетлари етишмасди. Фондни илмий адабиётлар билан комплектлашда ҳам кугубхона жиддий муаммоларга тўқнаш келди. Бу эҳгиёждар қисман 230




кугубхоналараро абонемент ҳисобига қопланар эди. 1943-44 ўқув йилида институтниигасосий кугубхонасини ташкил этиш учун махсус хона ажратилди ва жиқоаланди, умумий кугубхонадан ктчэблар таилаб олинди, китоблар каталоги тартибга келтирилди. 194.5 йил январда кутубхона кенгаши тузилиб, унинг таркибига бир қанча кафедраларнинг мудирлари киритилдм Кен^ашда кузубхона ишига доир масалалар муҳокама к^глинар эди.
70-йилларда институт кутубхонаси анча кенгайди. Унипг китоб фонди 400000 минг нусхага яқинлашди. Кугубхона таркибида илмий, ўқув, бадиий адабиётлар, журналлар бўлимлари ва 120 ўринли қироатхона бор эди. Талабаларни эстстик тарбиялаш, китоб тарғиботи бўйича катта ишлар амалга оширилди, адабист ва санъат соҳасидаги диққатга сазовор саналар бўйича китоб кўргазмалари, ёзувчи ва шоирлар билан учрашувлар, мунозаралар ва янги адабиётлар ҳақида ахборот кунлари ўтказилди.
80-йилларда инсгитуг кугубхонаси янада йириклашди- Ки габ фонди 500000 нусхага стди. Янги маълумотнома-библиография бўлими тузилди. Унинг китоб фонди 12000 нусхадан иборат. Талабаларга статистик тўпламлар, илмий-техникавий ахборот журналлари, рефератив журналлар, рсспублика вилоятларининг географик хариталари фойдаланишга берилади. Газста-журналлар картотекасини тузиш бўйича катга иш амалга оширилди. Унинг карточкаларида ўзбек ва рус тилидаги маҳаллий данрий нашрлар ҳамда Россия Фсдерацияси вақтли матбуот нашрларининг библиог^рафик завсифи юритилади ҳар йили 6000 га яқин библиографик тавсиф зузилади.
2005 йил 1 январга қадар бўлган ҳолатга кўра, кугубхона фонди билимнинг барча соҳаларига оид 556186 нусха адабиётлардан иборат. Шулардан: илмий адабиётлар - 233762 нусха; ўқув адабиётлари - 288510 нусха; бадиий адабиётлар — 33914 нусха. Ятона аъзолик билсти бўйича китобхонлар сони 4053 кишини ташкил этади. Кугубхонага ташрифлар сони — 170562 та. Берилган китоблар сони — 233017 пусха. Китобхонларга 4 қироатхона хизмат кўрсатади.
Картотекалар тузиш бўйича ишлар давом эзтирилди. Ҳозирги вақгда кутубхонада алифбели, системали катшюглар ва 6 карготека мавжуд. Чунончи; газета ва журналлар картотекаси; темир йўл транспортига оид бош маълумотлар картотекаси; Тошкснт темир йўл муҳандислари инстизутинипгтарихига оид адабиётлар карготекаси; диссертациялар, авторефератлар, илмий тадқиқотлар картотекаси; олий таълим; Ўзбекистон ҳозирги босқичда.
1991—2005 йиллар мобайнида кутубхона таркиби ҳам ўзгарди.


231




Бугунги кунда кутубхона 9 бўлимдан иборат: адабиётларни комнлектлаш ва уларга ишлов бериш бўлими; библиография бўлими; ўқув адабиётлари бўлими; илмий адабиётлар ҳамда китобларни сақлаш бўлими; бадиий адабиётляр бўлими; чет эл адабиётлари бўлими; талабалар қироатхонаси; ўқитувчилар қироатхонаси; Интернстга уланиш имконинти мавжуд бўлган электрон қироатхона.

2000. 
      йилда кугубхонада янги бўлим — чет эл адабиётлари бўлими очилди. Бу ерда география, тарих, тиббиёт, ҳисоблаш машиналари, молия, иқгисодиёт, математика, механика, транснортсоҳаларига оид инглиз тилидаги 600 1а яқин адаби&глар ва энциклонедиялар манжуд. 15 ўринга мўлжалланган қироатхона талабалар ихтиёрида.
      
2001. 
      йил кутубхонада иккита янги қироатхона (ўқитувчилар қироатхонаси ва бадиий адабиётлар қироатхонаси) очилди. Бадиий адабиёглар қироатхонаси йигирма китобхонга мўлжалланган бўлиб, бадиий адабиёглар, газеталар, журнагьтар вя энциклопедиялар муайян муддатга уйда ўқиш учун ҳам берилади.
      
2002. 
      йил кутубхонада ўқитувчилар, аспирантлар ва магистрлар учун Интернетга уланиш имконияти мавжуд бўлган электрон қироатхона очилди. Талабалар ва магистрантлар ўқитувчиларнинг маъруза курслари, дарсликлар ва ўқув қўлланмалари бўйича электрон маълумот базаларидан фойдаланадилар. Ҳозирги вақтда институг ўқитувчи-профессорлар таркиби томонидаи ёэилган 20 электрои дарслик ва ўқув қўлланмалар мавжуд. Кутубхонанинг электрон каталогини тузиш устида иш олиб борилмоқца.
      

Кутубхо1гани техникага оид адабиётлар билан комплекглашга катта эътибор берилади. Илгари кутубхона фақат кутубхоналар коллекторидан адабиётлар билан комплектланар эди. Эндилиқда кугубхона янги адабиётларни кутубхоналар коллектори («Китоб савдоси» АЖ)лан; Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигидан; китоб савдоси фирмаларидан; шаҳарнинг китоб дўконларидан; Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Бошқарув академиясидан; «Маъиавияг ва маърифат» маркаэидан; Тошкенг шаҳридаги нашриётлар («Ўзбекистон», «Ўқигувчи», «Маънавият», «Меҳнат» ва б.)дан олади.
Кугубхона нпаги 18 кишидан иборат. Ходимларнинг асосий гаркиби кугубхонаЧилик соҳасида олий махсус маълумотли мутахассислардир.