F. R. Qodirova, Sh. Q. Toshpo’latova, N. M. Kayumova,M. N. A’zamova maktabgacha pedagogika darslik

Nazorat qilishning usul va uslublari.
Bu bosqichlarni amalga oshirish maqsadida biz nazorat qilishning usul va uslublarini o‘rganamiz.
Nazorat qilishning asosiy usul va uslublari quyidagilar:
Bolalar hayotini uyushtirish mashg‘ulotlari, kun tartibining turli jarayonlarini kuzatish va taxlil;
Pedagogik va moliyaviy, xo‘jalik ish hujjatlarni o‘rganish va taxlil qilish;
Bolalar ishlarini taxlil qilish:
Mudira, tarbiyachilar, ota-onalar va bolalar bilan (ularniig bilimi, ongi, nutqining rivojlanishini aniqlash maqsadida) suhbatlashish;
«Pedagogik kengash», «Ishlab chiqarish majlislarida», ota-onalar kengashlarida ishtiroq etish;
Jamoat tashkilotlari vakillari bilan suhbatlashishdan iborat.
Bu usul, uslublarni qo‘llash - nazorat qilish turiga, qaysi guruhda tarbiyaviy jarayonning qaysi qismi yoki muassasa moliyaviy-xo‘jalik ishlarining qaysi tomonlari tekshirishga, nazoratchi-uslubchining mutaxasisligi va ish tajribasiga bog‘liqdir.
Bu ko‘p qirrali usularni qo‘llash - maktabgacha ta’lim ishini har tamonlama o‘rganiщda g‘oyat ahamiyatlidir.
Kuzatish usuli - bu pedagogik jarayondagi yutuq va kamchiliklarni, ishdagi qiyinchiliklarni yo‘qotish va ta’lim-tarbiyaviy ish sifatini o‘stirishni ta’minlaydi.
Kuzatish - pedagogik jarayonini, metodik va moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining ahvoliga to‘g‘ri baho beradi va kerakli xulosalar chiqaradi.
Frontal-yalpi - yangi tekshirish turida bu usul kun davomida tekshirilayotgan pedagogik jarayonni o‘z ichiga oladi, bunda: rejali, ta’lim-tarbiya ish mazmunini va turli tarbiya ishini muvofiqlashganligi, maishiy hayotda bolalar hayotini va tarbiyasini tashkil etish, o‘quv-tarbiya usul va uslublarini tashkil etish, bolalarning o‘yini, mehnati faoliyatlari kuzatiladi.
Tematik nazorat turida esa - kuzatish usuli tanlangan temaga va uning xarakteriga bog‘liqdir. Agar ahvoli kuzatilayotgan bo‘lsa, unda tekshiruvchi mashg‘ulotlarini chuqur kuzatadi, uning dastur mazmuniga, tuzilishiga, metodikasiga chuqur ahamiyat beradi.
O‘yin jarayonini kuzatayotganda - diqqatni o‘yin turiga, o‘yin uchun sharoit, bolalarning munosabatlariga va tarbiyachining o‘yinga rahbarligiga qaratadi.
Pedagogik ishlarni kuzatishdan aniq, yaqqol tushuncha hosil qilmasa qo‘shimcha yoki takroriy kuzatish o‘tqazish kerak.
Tashkiliy-pedagogik faoliyatni kuzatishda:
Mudiraning shu ishni to‘g‘ri tashkil etganligiga, uning tarbiyaviy va xo‘jalik ishlarini bir tekisda olib berishiga, jamoa bilan munosabati, tarbiyachi va hizmat ko‘rsatuvchi xodimlap bilan suhbatning mazmuniga, ota-onalarni qabul qilish tartibiga qaratish kerak.
Kuzatishda - kuzatilayotgan jarayonining, kun tartibi jarayonlardagi aniqlilik, kun tartibini buzilishi, bolalarning bilim darajasini, ularniig axloq me’yorlari, tarbiyachining dastur tinglovchilarini va metodikani egallaganligi na boshqalarga ahamiyat berish kerak.
Kuzatish - jarayonida shu narsa ayon bo‘ladiki, tarbiyachining yetarli darajadagi mutaxassisligi, bu kuzatilayotgan kunda tarbiyachining tayyorgarligi, uning ishdagi tajribasi sayozligi, bolalar jamoaini tashkil eta olmasligi, uning o‘ta hayajonlanishi, tormozlanib qolish namoyon bo‘ladi.
Moliyaviy xo‘jalik ishdagi kamchiliklar mudiraning tartibsiz, pala-partish ish yuritishdan xam kelib chiqish mumkin.


Tahlil qilish - tarbiyachi va mudiraga qanday yerdam berish va ulardan qanday qilib talab qilish kerakligini belgilab beradi.
Kuzatish turlicha harakterga ega bo‘lib, nazoratchi-uslubchi bu jarayonlarni amalga oshirish uchun tekshirish reja-sxemasini tuzadi.