Демокрит атомларнинг бўлиимаслиги энг майда заррача-
лардан иборат бўлганлиги деб билса, Эиикур ато\4ларнинг бўлинмаслигини ичида бўшлиқнинг йўқлиги ва зичлигила деб билади.
2. Демокритнинг агомлари фақат миқдор жиҳатлан бир-би-ридап фарқ қилган бўлса, Эпикурнинг атомлари фақат миқдор жиҳатдан бир-биридан фарқ қилибгина қолмасдан, балки си-фат жиҳатдан ҳам анча фарқ қилади.
Эпикур сифатларни икки турга бўлши:
Узгармас доимий сифат (шаю1, ҳажм ва оғирлик).
Узгарувчан (ҳид, маза, ранг) каби сифатлар. Эпик>'рнинг фалсафа тарихидаги роли яна шундан иборат-
ки, у ўзича атомнинг оғирлигини ва ҳажмини аниқиаган.
Эпикур атомларнинг муайян сабабларга кўра, ҳаракатга ке-лишиии тахмин қилиши ўз даврига нисбатан катта ютуқ эди.
Эпикурнинг атомлари ўзинипг ички сабабига кўра, ҳарака-ти (спонтан ҳаракат) орқали тўғри чизиқдан оғади. Эпикур таълимоти ўзидан кейинги лаврда ҳамла янги даврда ҳам икки ёқпама давом эттирилди. Милодимизлан аввалги IV асрнинг охиридан то милолимизнинг VI асриғача Эиикур томонидан ташкил этилган Эиикур мактаби >"1 асосий босқичли йўлни босиб ўтди.
Эллинистик даврдағи Эиикур мактаби (Боғ мактаби) ми-лодимиздан аввалги IV—III асрлар даврини ўз ичига олади.
Юнон — Рим эпикуризми милодимизлан аввалги II—I асрларни ўз ичига олади.
Римда1и эпикуризм милодимизнинг I—IV асрларига тўғри келади.
Биринчи даврга Эпикурнинг ўзи ҳамда униш шогирдлари лампсакли Метралор, Полисн ва Эрмахлар киради. Уларнинг асарлари бизгача деяр-чи етиб кслмаган. Бу даврлағи таълим асосан оғзаки суҳбат усулида олиб борилганлиги барчага маълум.
Иккинчи даврга Филонид, Филодсй, Аппачлонлар киради.
Учинчи даврга Эпикур мактаби Рим қулдорлик жамияти билан боғлиқ бўлган Цицерон, Филодашшр Римла эпикуризм-ни лавом эттиргаилар.
Do'stlaringiz bilan baham: |