Фалсафий тафаккур тараққиёти босқичлари. Ғарб фалсафаси

Фома Аквинскийнинг ижтимоий-фалсафий қарашлари

Худо одамлар онги ва қалбига
жойлаган «табиий қонун» ва
черковнинг давлат ва
фуқаролик жамиятидан
устунлигини
белгиловчи «илоҳий қонун»
ҳақидаги муаммони ҳам
муҳокамага киритади.
Дунёвий ҳаёт бўлғуси маънавий
ҳаётга тайёргарликдир.
Подшонинг ҳокимияти олий –
маънавий ҳокимиятга бўйсуниши
лозим. Бу ҳокимиятни осмонда –
Исо Масиҳ, Ерда – Рим Папаси
бошқаради. Фома Аквинский
сиёсий ҳокимият шаклларини
муҳокама қилар экан,
Аристотель каби монархияни
афзал кўради.
Фома Аквинский фалсафаси XIV асрдан бошлаб
доминикан схоластларининг байроғига айланди,
XVI асрдан эътиборан иезуитлар томонидан тарғиб қилина
бошлади. XIX асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб унинг
таълимоти ҳозирги замон фалсафий тафаккурининг
қудратли оқимларидан бири саналган неотомизм
негизига айланди
Ўрта аср теологик фалсафасининг кейинги фалсафа ривожидаги аҳамияти
Антик фалсафа, ўйғониш фалсафаси ва янги аср фалсафаси ўртасида боғловчи вазифасини бажарди;
Бир қатор антик фалсафий ғояларни сақлаб қолди ва ривожлантирди, чунки насронийлик таълимотининг антик фалсафаси асосида вужудга келди;
Фалсафанинг янги соҳаларга бўлиниб кетишига сабаб бўлди (антик фалсафа билан бутунлай қўшилиб кетган онтология – борлиқ ҳақидаги таълимотдан ташқари, гносеология – билиш ҳақидаги мустақил таълимот);
Идеализмнинг объектив ва субъектив қисмларга бўлинишига олиб келди;
Фалсафанинг келажакда эмпирик (Бэкон, Гоббс, Локк) ва рационал (Декарт) йўналишларининг вужудга келишига асос яратди;
Тарихий жараёнларни англашга қизиқиш уйғотди;
Эзгуликнинг ёвузлик устидан ғалаба қозониши ва қайта тирилишга ишонч, оптимизм ғоясини илгари сурди.
Ғарб Уйғониш даври фалсафаси
Ғарб уйғониш
фалсафасининг ри-
вожланишида учта