Фан: Қишлоқ хўжалиги экинлари селекцияси ва уруғчилиги Мавзу: Уруғчиликнинг назарий асослари ва тизими

Уруғнинг навдорлик сифати деганда унинг нав тозалиги (ифлосланиш даражаси) ва типиклигига айтилади.

• Уруғнинг навдорлик сифати деганда унинг нав тозалиги (ифлосланиш даражаси) ва типиклигига айтилади.
• Нав тозалиги деб асосий экин поялари умумий миқдорининг шу экиннинг яхши ривожланган поялари умумий миқдорига фоиз ҳисобидаги нисбатига айтилади. Бу кўрсаткич апробация орқали аниқланади.
• Чигитнинг унувчанлиги бўйича 90 % дан кам бўлмаслиги керак. Экиш сифатлари бўйича Давлат андозаси талабларига жавоб берадиган уруғларга КОНДИЦИОН уруғлар дейилади.

Элита уруғлар деб селекция ва уруғчилик ташқилотлари томонидан етиштирилган бирор бир навнинг энг яхши, навдорлик ва экиш сифатлари талабларга тўлиқ жавоб берадиган уруғларига айтилади. Французча elite-энг яхши, сара демакдир. Элита уруғлар навнинг ҳамма белги ва хусусиятларини кейинги авлодига ўтказади. Элита уруғлар суперэлита уруғларни кўпайтириб етиштирилади.

• Элита уруғлар деб селекция ва уруғчилик ташқилотлари томонидан етиштирилган бирор бир навнинг энг яхши, навдорлик ва экиш сифатлари талабларга тўлиқ жавоб берадиган уруғларига айтилади. Французча elite-энг яхши, сара демакдир. Элита уруғлар навнинг ҳамма белги ва хусусиятларини кейинги авлодига ўтказади. Элита уруғлар суперэлита уруғларни кўпайтириб етиштирилади.
• Суперэлита лотинча super- олдинги, яъни элитадан олдинги деган маънони билдиради. Суперэлита уруғлари энг юқори маҳсулдорлик, навдорлик ва экиш сифатларига эга. Суперэлита уруғлари элита уруғларини етиштириш жараёнида ташқил этиладиган кўпайтириш кўчатзоридан олинади. Элита уруғларини кўпайтириш орқали олинадиган уруғларга репродукция дейилади. Элита уруғини экиб I -репродукция, уни экиб II-репродукция, ундан эса III репродукция ва ҳ. к. олинади. Репродукция сўзи бўғин авлод, пушт) деган маънони билдиради.

Ишлаб чиқариш жараёнида навлар кўпинча ўзининг хўжалик ва биологик хусусиятларини пасайтириб юбориши натижасида нав ёмонлашади. Нав ёмонлашувининг асосий сабаблари:

• Ишлаб чиқариш жараёнида навлар кўпинча ўзининг хўжалик ва биологик хусусиятларини пасайтириб юбориши натижасида нав ёмонлашади. Нав ёмонлашувининг асосий сабаблари:
• тасодифий ва биологик ифлосланиш.
• ажралиш ҳодисасининг юз бериши.
• ўсимликларнинг касалланиши.
• мутациянинг юз бериши.