Fan va texnologiyalar

4. Davr xarajatlarining taxlili

Davr xarajatalari tarkibiga maxsulot ishlab chikarish tannarxiga kiritilmaydigan xujalik sarflari kiritiladi (51-jadvalga qarang). Ularni yuzaga chiuish shakli va urniga karab kuyidagilarga ajratish mumkin.

-Sotish xarajatlari
-Ma’muriy xarajatlar
-Boshka umumxujalik xarajatlari
Sotish xarajatlari «Maxsulot (ish bajarish, xizmat kursatish) tannarxiga kiritiladigan xarajatlar, Maxsulot (bajarilgan ish, kursatilgan xizmatlar) ishlab chikarish va sotish xarajatlari tarkibi xamda moliyaviy natijalarning shakllanish tartibi tugrisidagi Nizomga muvofik yagona tartiblashni va tugridan -tugri korxona faoliyat natijaviyligi boglanishi tartiblangan.
Sotish xarajatlari maxsulotlarni xaridor va buyurtmachilarga ortib junatish va sotish bilan boglik bulgan xarajatlarni uz ichiga oladi.
Sotish xarajatlarni ish xaui xarajatlari, ish xauidan ajratmalar, material xarajatlari, asosiy vositalar va nomaterial aktivlar amortizatsiyasi, reklama xarajatlari, ish va xizmatlar, boshka xarajat moddalari buyicha tarkiblash va taxlil etish mumkin.
Sotish xarajatlarining uoplanishi korxonaning dastlab xisob foydasidan amalga oshiriladi. Ma’muriy xarajatlar katoriga korxona boshkaruvi bilan boglik bulgan xarajatlar kiritiladi va ularning korxona sarflari tarkibidagi salmogi sezilarli ulushni tashkil etadi. Bu bevosita raxbarlar va boshkaruv apparatini xizmati xarajatlaridir.
Boshka umumxujalik xarajatlari katoriga yuuoridagi tarkibga kiritilmagan xarajatlar ishlab chikarishni takomillashtirish, uzlashtirish va yangi maxsulotlarni ishlab chikarishni yulga kuyish bilan boglik bulgan xarajatlar kiritiladi.
51-жадвал
Давр харажатлари тахлили

_№	Kursatkichlar utgan yil xisobot yili Farki	утган йил		хисобот йили		Фарки
		Сумма	фоиз	сумма	фоиз	сумма	фоиз
1.	Сотиш харажатлари	1541	72,8	1926	72,4	385	-0,4
2.	Маъмурий харажатлар	452	21,4	558	21,0	106	-0,4
3.	Бошка умумхужалик харажатлари	123	5,8	177	6,6	54	0,8
4.	Жами давр харажатлари	2116	100	2661	100	545	х

Xulosa: Korxona davr xarajatlari utgan yilning shu davriga nisbatan (545 ming sumga usgan. Jumladan Sotish xarajtalari buyicha mutlau uzgarish (385 ming sumni, ma’muriy xarajtalarning uzgarishi (106 ming sumni tashkil etgan.