Fan va texnologiyalar

5. Asosiy faoliyat va operatsion jarayonlaridan olingan daromad va xarajatlar taxlili


Asosiy faoliyatning boshka jarayonlaridan daromad va xarajatlar taxlilida asosiy ishlab chikarish faoliyatining maxsulot ish va xizmatlarni sotishdan tashkari faoliyatlardan olingan daromad va yukotishlari taxlil etildi. Asosiy faoliyatning boshka jarayonlardan olingan daromad va xarajatlar kupincha operatsion daromadlar va xarajatlar deb xam aytiladi. Operatsion xarajatlar va daromadlar katoriga boshka sotishlardan olingan daromadlar yoki ular buyicha yukotishlar kiradi.
Masalan asosiy vositalarni xisobdan chikarish va sotishdan olingan daromadlar, boshka aktivlarni sotishdan olingan daromadlar va x.k.
Operatsion jarayonlardan olingan daromadlar korxonaning asosiy ishlab chikarish faoliyatining maxsulot ishlab chikarish va sotishdan tashkari faoliyatidan olinadigan daromadlar kiritiladi Ular buyicha xarajatlar va daromadlar katori aloxida tarkiblangan xolda umumiy summada moliyaviy natijalar tugrisidagi xisobotga tushiriladi. Operatsion daromadlar va xarajatlar uzining sof kiymati buyicha xam moliyaviy natijalar tugrisidagi xisobotga tushirilishi belgilangan. Bunda operatsion jarayonlardan olingan daromadlar ular buyicha xarajatlar kiymatiga farklangan xolda xisobotga foyda yoki zarar katoriga tushiriladi.
Boshka sotishlar buyicha respublika solik kodeksiga muvofik aloxida soliklar tulovi kullaniladi. Shuningdek maxsulot ish va xizmatlarni sotishga soliklar daromad yoki tushumlarning bu katori buyicha xam amal etadi. Boshka sotishlardan sof tushum summasi xam maxsulot ish va xizmatlarni sotishdan sof tushumni aniklashdagi kabi uslubiy boglanishga ega.
Operatsion jarayonlardan daromadlar katoriga kuyidagilarni kiritish mumkin (52- jadvalga qarang).
Korxonada ortiucha sanalgan yoki foydalanishsiz turgan asosiy vositalarni sotishdan olingan natija, ularni xisobdan chikarishdan olingan natija, nomoddiy aktivlarni xisobdan chikarish va sotishdan olingan natija, kapital kuyilmalar buyicha natija, uzok muddatli ishlatishga olingan, lizing kullovidan daromadlar, kimmatli kogozlarni sotishdan olingan daromadlar, kam baxoli tez eskiruvchi buyumlarni sotishdan olingan daromadlar, material va xom-ashyolarni sotishdan olingan daromadlar, valyuta mablaglarini sotishdan olingan daromadlar, ular buyicha sarflar va yukotishlarni uz ichiga oladi.


52-жадвал
Operatsion daromadlar va xarajatlar taxlili

ma’lumotidan shuni aytish mumkinki, korxonada operatsion jarayonlardan olingan foyda summasi utgan yilning shu davriga nisbatan 19 ming sumga kamaygan. Joriy davrda operatsion jarayonlardan olingan zarar summasi bulmagan. Korxona uzida ortiucha bulgan asosiy vositalarni sotishdan 111 ming sum darajasida foyda usishiga erishgan. uolgan barcha kursatchichlar buyicha oldingi йилга нисбатан камайиш руй берган. Шунингдек кимматли когозлар ва номоддий активларни сотишдан олинган фойда суммаси хам олдинги йилга нисбатан бир кадар усишига эришилган.