“fandagi yangiliklar, fanni o‘qitishning dolzarb masalalari” moduli bo‘yicha

6. Galvanik elementlarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. 
Masala. Kadmiyning standart elektrod potentsiali Ye
0
=-0,40 V ga teng, 
eritmada Sd
2+
ionlar kontsentratsiyasi 0,001 mol/l ga teng bulganda Cd elektrodning 
potentsiali nechaga teng buladi h
Yechish: 
0,059 
Ye
0
Cd2+/Cd 
=-0,4+ ———lg*10
-3
= - 0,4 +0,029(-3)= - 0,49 V 
2 
Demak, eritmada ionlar kontsentratsiyasini uzgartirish elektrod potentsial kiymatini 
uzgartiradi. Shuni nazarda tutib xar xil kontsentratsiyali bitta tuz eritmalariga bir xil 
elektrodlarni tushirib kontsentratsion galvanik element xosil kilish mumkin .
Masalan, ikkita kadmiy plastinkani kadmiy ionlari kontsent-ratsiyasi 1 n va 
0,001 ni bulgan Sd
2+
li eritmalarga tushirilib, ularni bir-biriga ulasak, kontsentratsion 
galvanik element vujudga keladi:
______ye _____
↓ 
↓
A (-) Cd / CdSO
4 
// CdSO
4
/Cd 
C=0,01N C=0,1 N 
Uning e.yu.k. = Ye
1
-Ye
2
=-0,40-(-0,49)=0,09 V ga teng buladi. 
Kontsentratsion galvanik zanjirning e.yu.k. juda xam kichikdir. Shuning 
uchun ular kiyin eriydigan tuzlarning (masalan AgCl) ionlar kontsentratsiyasini 
aniklashda ishlatiladi
. 
Tabiiy fanlarni o‘qitishda uzviylik va izchillikni ta’minlash,darslik va 
o‘quv qo‘llanmalarni takomillshtirish, ilm-fan sohasidagi yangiliklarniularda 
aks ettirish, bugungi va istiqboldagivazifalarni yoritish,mustaqil ta’lim,o‘qitish 
jarayonidailg‘or pedagogic va zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan keng foydalanish imkoniyatlarini hisobga olish muhim 
ahamiyat kasb etadi. kunda

---

Ta’limni 
tashkil etishdan asosiy maqsad:mehnat bozorida 
raqobatbardosh darajaga va ixtisoslikka ega bo‘lgan,mas’ululiyatli,o‘z 
kasbining ustasi,yondosh kasblarni erkin uddalaydigan,o‘z ixtisosligi bo‘yicha 
jahon standartlari darajasida ish bajara oladigan,muntazam o‘z ustida 
ishlaydigan malakali mutaxasislar tayyorlashdan iborat.Tayyorlanayotgan 
kadrlarning malakali bo‘shi bevosita ularning dars mashg‘ulotlari jarayonida 
bilim,malaka,ko‘nikma va kompetensiyalarini nechog‘lik o‘zlashtirishiga 
bog‘liq. 
Ta’lim jarayoniga innovatsiyalarni qo‘llash bugungi kunda quyidagi 
vazifalarni amalga oshirishni talab etadi: 
• O‘quv fanining aniq maqsadini belgilash; 
• Fanning hajmi va mazmunini aniqlash; 
• Zarur bo‘lgan ta’lim texnologiyalarini ishlab chiqish va tavsiya etish; 
• Fanning moddiy va texnik ta’minotini yaratish; 
• O‘qituvchining tayyorgarligi va dars mashg‘ulotini loyihalash. 
Mashg‘ulotlarni 
kompyuter texnologiyalari vositasida tashkil 
etish,electron darsliklarni yaratish zamon talabiga aylanmoqda.Elektron 
darsliklarni 
axborotni 
turli 
ko‘rinishda:matn,jadval,grafika,tovush,animatsiya,videotasvir,musiqa 
yordamida yig‘ish va saqlash vazifasini bajaradi.Elektron darslik “inson-
kompyuter” interfaol muloqotining yangi takomillashgan pog‘onasi bo‘lib,bunda 
foydalanuvchi keng va har tomonlama axborot oladi,o‘quv-tarbiya jarayoni 
faollashtiriladi,ta’lim samaradorligi oshadi,mavzuning uzoq vaqt xotirada 
saqlanishini ta’minlaydi,mustaqil ta’lim olish imkoniyati ortadi,o‘quvchining 
kompyuter savodxonligini oshiradi.