ATAMANING O‘ZBEKCHA NOMI
|
ATAMANING RUSCHA
NOMI
|
ATAMANING INGLIZCHA NOMI
|
ATAMANING O‘ZBEKCHA IZOHI
|
Absissa
|
Abstsissa
|
Abscissa
|
– nuqtaning dekart koordinatalaridan birinchisi. (OX o‘qi)
|
Aksioma
|
Aksioma
|
Axiom
|
– isbotsiz qabul qilinadigan tasdiq.
|
Algebra
|
Algebra
|
Algebra
|
– turli miqdorlar ustida ammallarni hamda ana shu amallar bilan bog’liq bo‘lgan tenglamalarni echishni o‘rganuvchi matemetika bo‘limi.
|
Algoritm
|
Algoritm
|
Algorithm
|
– berilgan ma’lumotlardan izlanayotgan natijaga o‘tish jarayonini ko‘rsatib beruvchi aniq qoida.
|
Analiz (Tahlil)
|
Analiz
|
Analysis
|
– noma’lumdan ma’lumni,ma’lumdan ma’lum tahlil asosida isbotlovchi usul.
|
Analitik geometriya
|
Analitik geometriya
|
Analyst
|
– geometrik obrazlarni algebra vositasidagi koordinatalar usulida asoslovchi matematematika bo‘limi.
|
Aniqlovchi (determinant)
|
Opredelи́telg’ (ili determinа́nt)
|
Determinant
|
– kvadrat matritsaga ma’lum qoidalar bo‘yicha mos qo‘yilgan son.
|
Aniqmas integral
|
Integralg’noe ischislenie
|
indefinite integral
|
- differensiallashga teskari matematik amal.
|
A’’likata
|
Applikata
|
A’’lisata
|
– uch o‘lchovli fazodagi nuqtaning dekart koordinatalaridan uchinchisi.
|
Asim’tota
|
Asimptota
|
asym’tote
|
– shunday to‘g’ri chiziqki,egri chiziq nuqtasi cheksizga intilganda uning grafigi shu to‘g’ri chiziqqa yetarlicha yaqinlashadi.
|
Argument
|
Argumе́nt (dо́vod)
|
Argument
|
– erkli o‘zgaruvchi.
|
Aylana
|
Okrujnostg’
|
Circle
|
– tekislikda berilgan nuqtadan teng masofalarda joylashgan nuqtalarining geometrik o`rni.
|
Bazis
|
Bazis
|
Basis (linear algebra)
|
– berilgan vektorni birlik vektorlar bo`yicha yoyish.
|
Birlik matrisa
|
Edenichnaya matritsa
|
identity matrix
|
- diagonal elementlari birlardan iborat bo‘lgan diogonal matrisa.
|
Birlik vektor
|
Edinichnqy vektor
|
Unit vector
|
- uzunligi birga teng vektor.
|
Burchak
|
Ugol
|
Angle
|
– ikki nur orasidagi o`lchov.
|
Grafik
|
Grafik
|
Gra’h
|
– berilgan funksiyaning chizma ko`rinishidagi ifodasi.
|
Funksiya
|
Funktsiya
|
Funksiya
|
-oʻzgaruvchi miqdorlar orasidagi bogʻlanishni ifodalaydi.
|
Differensial
|
Differentsial
|
Differential
|
– funksiya orttirmasining bosh chiziqli qismi.
|
Differensial tenglama
|
Differentsialg’noe uravnenie
|
Differential equation
|
– erkli o‘zgaruvchi,no‘malum funksiya va uning hosilalarini bog’lovchi munosabat.
|
Differensial hisob
|
Differentsialg’noe ischislenie
|
Differential calculus
|
– funksiyani hosila ba differensiall tushunchalari yordamida tekshiruvchi matematika bo‘limi
|
Diogonal matrisa
|
Glavnaya diagonalg’
|
Main diagonal
|
– diagonal elementlaridan boshqa ellementlari noll bo‘lgan kvadrat matrisa.
|
Elli’s
|
Ellips
|
Elli’se
|
-ikkinchi tartibli yassi yo‘iq egri chiziq.
|
Ekstremum
|
Ekstremum
|
Maxima and minima
|
– funksiyaning nuqtadagi qiymati uning aniqlanish sohasiga tegishli bo`lgan barcha nuqtalardagi qiymatlaridan katta (kichik) bo`lgan funksiya qiymatiga aytiladi.
|
Integral hisob
|
Integralg’noe ischislenie
|
Integral calculus
|
– matematik analizning integrallar,ularning hossalari,hisoblash usullari va tadbiqlarini o‘rganadigan bo‘limi.
|
Formula
|
Formula
|
Formula
|
masalani matematik ko`rinishi.
|
Kolleniar vektorlar
|
Kollinearnqe vektorq
|
Collinearity vektor
|
– bir to‘g’ri chiziqqa ‘arallel bo‘lgan vektorlar.
|
Kom’lanar vektorlar
|
komplanarnqx vektorov
|
Co‘lanarity vector
|
– bir tekislikda yoki ‘arallel tekisliklarda yotuvchi vektorlar
|
Kvadrat matrisa
|
Kvadratnaya matritsa
|
Square matrix
|
- satrlari soni ustunlari soniga teng matrisa.
|
Limit
|
Limit
|
Limit
|
– agar o‘zgaruvchi miqdor o‘zining o‘zgarish jarayonida a soniga cheksiz yaqinlashsa,u holda a soni x o‘zgaruvchining limitidir.
|
Matematik iqtisod (iqtisodiyotda matematika)
|
Matematicheskaya ekonomika
|
Mathematical economics
|
– iqtisodiy ob’ektlar va jarayonlarning matematik modellari va ularni tadqiq etish usullari bo‘lgan nazariy fan.
|
Matrisa
|
Matritsa
|
Matrix
|
– elementlari ixtiyoriy to‘g’ ri to‘rtburchak shaklidagi jadval.
|
Minor
|
Minor
|
Minor
|
– element turgan satr va ustunni o‘chirishdan hosil bo‘lgan determinant
|
Normal
|
|
|
– chiziqning berilgan nuqtasigan shu nuqtagagi urinmaga ‘er’endiq ulyar o‘tuvchi to‘g’ri chiziq.
|
Ordinata
|
Ordinata
|
Ordinate
|
- nuqtaning dekart koordinatalaridan birinchisi. (Oy o‘qi)
|
Oshkormas funksiya
|
Funktsii neskolg’kix argumentov
|
Gra’h of the function
|
- funksiyaga nisbatan aniqlanmagan tenglik.
|
Sonlar o‘qi
|
CHislovaya pryamaya
|
Number Line
|
– yo`nalishga ega bo`lgan masshtab birligi tanlangan kesma.
|
Sfera
|
Sfera
|
S’here
|
-fazoda berilgan nuqtadan teng masofalarda joylashgan nuqtalarning geometrik o`rni.
|
Skalyar
|
Skalyar
|
Scalar
|
– ikki vektorlarning uzunliklarini ko`’aytmasi bilan ular orasidagi burchak kosinusini ko`’aytmasiga teng skalyar miqdordir.
|
Teorema
|
Teorema
|
Theorem
|
– isbot talab qiluvchi mulohaza.
|
To`gri chiziq
|
Pryamaya liniya
|
Línea recta
|
– berilgan nuqtadan chiquvchi nur.
|
Vektor
|
Vektor
|
Vektor
|
– yo‘naltirilgan kesma.
|
Xosmas integral
|
Nesobstvennqy integral
|
Im’ro‘er integral
|
– chegarasi cheksiz yoki integral ostidagi funksiya berilgan interbalda ikkinchi tur uzilishga ega bo‘lgan integral.
|
Hosila
|
Proizvodnqe
|
Derivative
|
– funksiya orttirmasining argument orttirmasiga nisbati argument orttirmasi nolga intilgandagi limiti.
|
Chegaralangan to`’lam
|
Ogranichennoe mnojestvo
|
Bounded set
|
– yuqoridan berilgan son bilan chegaralangan.
|
Chegaralangan ketma – ketlik
|
Ogranichennqe posledovatelg’nosti
|
Bounded sequence
|
- Chegaralangan ketma – ketlikni limiti mavjud.
|
katet
|
katet
|
Cathetus
|
toʻgʻri burchakli uchburchaknnng toʻgʻri burchagini tashkil qilgan tomonlari. Toʻgʻri burchakli uchburchakda K.lar oʻzaro ‘er’endikulyar
|
urinma
|
Kasatelg’naya
|
Tangent
|
Egri chiziqning bir tomonida yotuvchi va bir nuqtada kesishuvchi to‘g’ri chiziq
|
induksiya
|
Induktsiya
|
Induction
|
muhim isbotlash usullaridan biri; matematik induksiya aksiomasiga (‘rinsi’iga) asoslanadi
|