Fanlararo innovatsiyalar va 8- son ilmiy tadqiqotlar jurnali

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
8-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.05.2022
646 
Kuchli Yoki normal chaqiriq intonatsiyasi bilan talaffuz etilgan undalma boshqa gap 
bo`laklaridan pauza bilan ajratiladi: Haydar! Ablah! Nima qilyapsan? (III t, 193-bet). 
Yo`qol, hayvon! Yo`qol! (III t, 193-b). Birinchi misoldagi undalma kuchli intonatsiya 
bilan aytilib, kesimdan pauza bilan ajralgan va bu Yozuvda undov belgisi ko`yish bilan 
ifodalangan. Ikkinchi misolda undalama har ikki tomonidagi kesimdan ham pauza 
bilan ajratilgan, birinchi kesimdan vergul bilan, ikkinchi kesimdan undov belgisi bilan 
ajratilgan. 
An`anaviy tilshunoslikda gap bo`laklari orqali atributiv, ob`ektiv, relyativ, 
predikativ kabi mazmuniy munosabatlar ifodalanishi ta`kidlanadi. Shu bilan birga 
undalma va kirishlar ham ma`lum munosabatlarni ifodalaydi. Lekin undalma va 
kirishlar 
orqali 
ifodalangan 
mazmuniy 
munosabat 
boshqa 
mazmuniy 
munosabatlardan tubdan farq qiladi. Atributiv, ob`etkiv , relyativ munosanbatlar gap 
orqali ifodalanaYotgan sintaktik vaziyatning (propozitsiya, diktum) ikki unsur 
o`rtasidagi munosabat bo`lsa, undalma va kirishlar ifodalangan munosabat gap orqali 
ifodalanaYotgan sintaktik vaziyat Yoki uning ma`lum unsuri bilan so`zlovchi 
o`rtasidagi munosabatdir 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
 
1. 
Abdullaev A.O`zbek tilida ekspressivlikni ifodalash. Tosh., 1983. 
2. 
Abdurahmanov G`, SHoabdurahmonov SH, Xojiev A. O`zbek tili 
grammatikasi, "Fan", nashriYoti , Toshkent, 1996. 
3. 
Abdurahmonov G`. O`zbek tili sittaksiyasidagi murakkab masalalarga doir 
"O`zbek tili va adabiyoti". 3 -son, 1962. 
4. Abdurahmonov G`. O`zbek tili sintaksiyasining ba`zi masalalari, "O`zbek tili va 
adabiyoti". 2-son, 1968. 
5. 
Asqarova M, Abdullaev I, Omilxanova M. Ona tili 8-9-sinflar uchun darslik. 
Toshkent, "O`qituvchi",nashr., 1995. 6.