Фан/модуль коди mvtb302 Ўқув йили 2022-2023, 2023-2024 Семестр

15 –мавзу. Кириш. Тарихшунослик фани ва унинг вазифаси 
Тарих фанининг вужудга келиши ва ўтмишни ўрганишдаги дастлабки 
малакалар. Тарих фанининг таркибий қисмлари. Тарих билимларини ривожланиши ва 
ўзгаришларини аниқловчи омиллар. Тарих фанидаги изчиллик. Тарих фанидаги 
мактаблар.
“Тарихшунослик” атамаси. Тарихшуносликнинг объекти, предмети ва 
вазифаси. Тарихшунослик тарих фанининг махсус соҳаси ва ўқув фани сифатида. 

---

6 
Тарихшуносликнинг ривожланиш босқичлари.
Тарихшуносликда тадқиқотларнинг таҳлил қилиш усуллари. Қиёсий тарихий 
усул. Аниқ таҳлилий усул. М а н т и қ и й таҳлилий усул. Х р о н о логик усул. 
Да в р и й л а ш т и р и ш ус ули . Р е т р о спектив таҳлил. Тадқиқотларда мавзунинг 
ўрганилиш даражасини тадқиқ қилиш. Тадқиқотларни даврлаштириш. 
ХХ асрнинг 90-йилларида Ўзбекистон тарихшунослик фани ривожида янги 
даврнинг бошланиши. Назарий-методологик масалаларнинг ишлаб чиқилиши. Илмий 
мактабларнинг шаклланиши. Ўзбекистонда тарихшунослик фани ва тарих фанидаги 
методологиялар. Мустақиллик давридаги ўзгаришлар. Фанлар академияси Тарих 
институти тарих фани методологиясини ва тарих фани концепциясини ишлаб 
чиқаришдаги роли. 
16–мавзу. Ўзбекистонда қадимги давр тарихининг ўрганилиши 
Ўзбекистоннинг қадимги тарихи тарихшунослиги. Ўзбекистоннинг қадимги 
давр тарихи ҳақида умумий маълумот, унинг ўзига хос томонлари. Ўзбекистоннинг 
қадимий тарихига оид археологик тадқиқотлар. Қадимги давр тарихига оид 
нумизматик тадқиқотларни ўрганиш.
Қадимги эпиграфик манбалар (Беҳистун, Персеполь, Нақши Рустам, Доро I, 
Айритом битиклари)нинг ўрганилиши. Авесто, Қадимги Ҳинд манбаларига доир 
тадқиқотлар.  
Ўрта Осиё ҳақидаги антик даврда яратилган асарларининг тадқиқ этилиши. 
17–мавзу. Ўзбекистонда ўрта асрлар тарихининг ўрганилиши 
Шарқ қўлёзмалари ва уларнинг дунё цивилизация тарихидаги ўрни. Ўрта 
асрлар тарихнавислигининг халқ ижодиёти, анъаналари билан узвий боғлиқлиги. 
Араб, форс, юнон ва турк тилидаги қўлёзмалар ва уларнинг тарих фанининг 
ривожланишидаги ўрни. 
Ўрта асрларда яратилган асарларнинг тарихшунослик жиҳатидан таҳлили. 
Ўрта асрларда тарихнавислик мактабларидаги анъаналар. Ўрта асрларда яратилган 
тарихий асарларнинг ўрганилиши. 
XIX аср охири - XX аср бошларида шарқшунослар томонидан қадимги ва ўрта 
асрлар тарихининг ўрганилиши. XX асрда қадимги ва ўрта асрлар тарихининг 
ёритилиши. Мустақиллик йилларида қадимги ва ўрта асрлар тарихига оид 
тадқиқотлар.