Fan/moduli kodi xvmb106 O’quv yili 2022-2023 Semestr

15-mavzu. Zamonaviy o‘lchov birliklari tizimi. O‘zbekistonda
metrologik birliklar
Xalqaro o‘lchov birliklari haqida tushuncha. Yangi asrda metr tushunchasi. 
Namunaviy va ishchi o‘lchov birliklari. O‘lchov birliklarining nominal ahamiyati. 
O‘lchov birliklaridagi aniqlik, doimiylik. Metrik konvesiya va xalqaro metrik 
tashkilotlar va uning vazifalari. Zamonaviy metrologik etalonlar. Yagona o‘lchov 
birliklari tizimi. Qonunlashtiruvchi metrologiya. Mustaqil O‘zbekistonda 
metrologiya fani taraqqiyoti. O‘zbekistonda qo‘lanilayotgan zamonaviy o‘lchov 
birliklari va ularning texnik xususiyati. Metrologiya idoralari va ularning vazifasi. 
“Xronologiya va metrologiya”fani bo‘yicha ma’ruza mashg‘ulotlarining 
tavsiya etiladigan mavzulari: 
№ 
 
Ma’ruza mavzular nomi 
Ma’ruza 
soati 
1 
Kirish: Xronologiya fanining vujudga kelishi va uning rivojlanish 
tarixi. Vaqtning boshlang‘ich o‘lchov birliklari 
2 
2 
Yil va davrlarni aniqlash.
2 
3 
Kalendarlar va ularning turlari. 
2 
4 
Qadimgi Rim va Gretsiya kalendarlari. Yuliy Sezarning 
kalendar islohoti 
2 
5 
Kalendar va ularning turlari. Sharq mamlakatlari Quyosh. Oy, 
Oy-quyosh kalendarlari tarixi. 
2 
6 
Mayya va slavyan xalqlari kalendarlari 
2 
7 
O‘rta va sharqiy osiyoda qo‘llanilgan kalendarlar 
2 
8 
Kalendarning isloh qilinishi. Grigoriy kalendarining qabul
qilinishi. Zamonaviy kalendarlar loyihalari 
2 
9 
Hijriy yil hisobi. 
2 
10 
Turkiston xalqlari qo’llagan taqvimlar 
2 
11 
Umumjahon kalendarlari loyihalari. Vaqt mintaqasining vaqtni 
hisoblashdagi o‘rni 
2 

---

12 
Metrologiya tarixi va uning kelib chiqishi.
2 
13 
Metrologiya fani, Metrologiya fanining maqsad va vazifasi 
2 
14 
Tarixiy metrologiyaning rivojlanishi. Metrologik manbalar 
2 
15 
Zamonaviy o‘lchov birliklari tizimi. O‘zbekistondametrologik 
birliklar 
2