Fantaziyali reklama; Reklama tarqatishning boshqa vositalari

---

118 
Fantaziyali reklama; 
Reklama tarqatishning boshqa vositalari (3-rasmga qarang). 
Reklamani yana tijorat va notijorat reklamaga bo’lish mumkin. Tijorat reklamasi 
firma daromad kelishidan umidvor bo’lgan tovarlar, xizmatlar yoki g’oyalarni tashviq 
qiladi. Notijorat reklamasi xayriya muassasalari, jamiyat, diniy yoki siyosiy 
tashkilotlar tomonidan moliyalashtiriladi. 
12-MAVZU. TURIZM VA MEHMONXONA XO‘JALIGIDA TOVAR VA 
XIZMATLARNI SILJITISH 
Reja: 
1.Turistik va mehmonxona xizmatlarni siljitish
2.Turistik va mehmonxona xizmatlar sotishni rag‘batlantirish usullar 
3.Jamoatchilik bilan aloqalar (pablik releyshnz)
4.Reklama dasturlarini standartlash, axborotga bo‘lgan ehtiyoj 
1.Turistik va mehmonxona xizmatlarni siljitish 
Turmahsulotni Public Pelation yordamida oldinga siljitish vositalari bo‘lib 
quyidagilar hisoblanadi: 
1. Matbuot uchun axborot gazeta, jurnallar va boshqa nashrlarga taklif etiladi. 
Unga o‘zgarishlar kiritilmaydi va sharhlar berilmaydi, axborotni yuborgan tashkilotni 
nomi ko‘rsatiladi. Matbuot orqali ish olib borish jamoat bilan aloqa yuritishning eng 
samarali va muvaffaqiyatli aloqa vositalaridan biridir. Jamoat munosabatlari 
vositalariga radio va televideniye orqali turfirmaning xizmatlarini emas, balki uning 
ijtimoiy sohadagi, muhit-atrofni asrash faoliyatida yutuqlarini reklama qilish ham 
kiradi. 
2. Axborot anjumanlari oldindan ishlab chiqilgan reja asosida amalga oshiriladi. 
Odatda, bu reja quyidagilardan iborat bo‘ladi: 
yangi turistik mahsulotni mehmonlarga tavsiya etishdan; 
firma vakillarining turfirmani yaratish tarixi, uning faoliyati to‘g‘risida 
hikoyasi bilan birgalikda anjumanga kelganlarning savollariga javob berishdan; 
yengil ichimliklar va do‘stona kechki ovqat sharoitida yiQilganlarning o‘zaro 
munosabatda bo‘lishidan. 
3. Rasmlar bilan bezatilgan hikoyalar — bosma nashrda turfirma faoliyati 
to‘g‘risida eng to‘la axborot berishning tavsiya etish usuli. 
4. Yarmarkalar va boshqa tashkiliy tadbirlar. Jamiyatga ta’sir o‘tkazishning bu 
usuli bir joyda salohiyatli mijozlar ko‘p soni to‘planishi bilan belgilanadi. Bu milliy 
va xalqaro savdo yarmarkalari, xalqaro anjuman va kongresslar, yirik magazinlarda 
turistik mahsulotni tavsiya etish kabilardir. Bunda reklamaning barcha usullari 
muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. Masalan, slaydlarni ko‘rsatish, filmlarning 
qismlaridan foydalanish, mahalliy hunarmandchilik buyumlarini tavsiya etish va h.k. 
Reklamaning muvaffaqiyatli usulini tanlash bu tadbirlarning muhim garovidir. 
5. Homiylik va xayr-sahovat — pul mablag‘larning notijorat faoliyatiga 
rejalashtirilgan qo‘yilmalari, ularning natijasida firma obro‘sining yaxshilanishi va 
turistik xizmatlar hajmining ko‘payishi kutiladi. homiylik va xayr-sahovat ishlari 
uchun tadbirlarni va obyektlarni tanlashning bosh mezoni bo‘lib, ularning ijtimoiy 

---

119 
muhimligi va taniqligi hisoblanadi. Madaniyat, sport, fuqarolarning salomatligini 
qo‘llab-quvvatlash obro‘li, deb hisoblanadi. 
Mana Shu xatti-harakatlar va choralarning hammasi iste’molchini tarbiyalashga, 
unda firmaga kerakli haridorlik raqobatni belgilaydigan o‘rganish-odatlar, did, talab 
va ehtiyojlarni shakllantirishga qaratilgandir. 
Firma o‘z faoliyatini marketing tamoyillari asosida olib borar ekan, tovarlarni 
o‘tkazish, sotish bilan Shug‘ullanadigan bo‘limlarning tuzilishi va vazifalarini 
o‘zgartirishi zarur bo‘ladi. Xizmatlarni o‘tkazish, sotish bo‘limining xodimlari 
buyumlarni bajaruvchi kishilargina bo‘lib qolmasdan, balki tijorat agentlari va 
vositachilariga, ulgurji va chakana savdoga texnika va iqtisodiyotga doir kerakli 
maslahatlarni bera oladigan, reklama ishini biladigan, ko‘rgazmalar, yarmarkalar 
tashkil etishni uddalaydigan, savdo zallari va vitrinalarida chiroyli qilib ko‘rsatib 
qo‘ya oladigan, xullas, xizmatlarni haridorga taqdim eta oladigan, servis xizmati 
ko‘rsatishga yordam bera oladigan yuqori malakali mutaxassislar bo‘lishi kerak. 
Shunday qilib, marketing sharoitlarida sifatli xizmatlar ko‘rsatish kerak. Sotuv 
jarayoniga ta’sir o‘tkaza bilish lozim. Bu o‘rinda hamma narsa: bir talay o‘xshash 
xizmatlar orasida o‘z firma xizmatini sotib olishni ma’qul ko‘radigan haridor talabini 
shakllantirish maqsadida alohida tashkil etilgan majmuali tadbirlar: tijorat 
vositachilari va sotuvchilarni moddiy raQbatlantirish choralari; iste’molchilar bilan 
ishonchli aloqalar o‘rnatish uchun har xil uchraShuvlar, kompaniyalar o‘tkazish, 
firma obro‘sini joriy etish, xizmatlar, homiylik, xizmatga yo‘ldosh bo‘ladigan maxsus 
reklama va axborot doiralarini kengaytirish juda muhim.