Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti

4. Predmetlarning ko‘rinish darajasi bo‘yicha.
5. Dushman joylashgan yerni, uning harakatlanishi va ungacha bo‘lgan masofani tovushlar yordamida taxminan aniqlash mumkin. Durbin shkalasi burchaklarining bahosi mingdan beshga teng —0—05, durbin shkalasining ikki burchagi mingdan o‘nga teng —0—10.
Uzoqlikni o‘lchash.
Durbinning burchak o‘lchash turi yorda mida joydan predmet (nishon)gacha bo‘lgan uzoqlikni o‘lchash mumkin, qachonki, o‘sha predmet (nishon)ning yoki shu nishon oldida turgan predmetning o‘lchamlari ma’lum bo‘lsa. Uzoqlikni o‘lchash uchun:
1. Predmet (nishon)ning balandligi yoki kengligi burchagi burchak o‘lchovida o‘lchanadi.
2. Predmet (nishon)ning metrlarda ko‘rsa tilgan o‘lchamlari soni burchak o‘lchovi bo‘laklariga bo‘linadi.
3. Hosil bo‘lgan son mingga ko‘paytiriladi.
Natijada, metrlarda o‘lchangan izlanayot gan uzoqlik aniqlanadi.
Misol. Telegraf simyog‘ochining balandligi 6 m.ga teng. Simyog‘och 0—30 burchak ostida ko‘rinmoqda, ungacha bo‘lgan uzoqlik 6·1000:3=2000 m.ga teng. Burchakning minglar kattaligi (U) qo‘l ostidagi predmetlar yordamida aniqlanishi mumkin. Joyning sxemasini qisqa vaqt ichida tuzish uchun razvedka tayyorgarligida normativ belgilangan. Shaxsiy tarkib kuzatuv postida. Joyning sxemasini tuzishda 500 metrdan 2000 metrgacha uzoqlikda joylashgan, 6 tagacha belgilangan oriyentirga masofani aniqlash. Aniqlashda durbindan foydalanishga ruxsat etiladi. Vaqt vazifa ko‘rib chiqish paytidan ishlab chiqilgan sxema topshirishgacha hisoblanadi.
Takrorlash uchun savollari.
1. Askarning mudofaada olovli pozitsiya haqida tushuncha. Uni tanlashning tartibi, holatini egallash, jihozlanishi. Mudofaaga mahalliy predmetlarni moshashtirish, o‘q otish sektorini tozalash va okopni niqoblash.
2. Pozitsiyaga yorib kirgan dushmanni yo‘q qilish. Askarning tungi hujumdagi harakati va suv to‘siqlaridan o‘tishi.
3. Parchalanadigan qo‘l va tankka qarshi granatalarni uloqtirish usullari. Granatani transheya yoki okopdan uloqtirish.
4.Askarning shaxsiy quroli va anjomlari (ekipirovkasi).
5. Kuzatish uchun joy tanlash. Ko‘rinish cheklangan sharoitda joy va joydagi predmetlarni o‘rganish.
6. Joyda predmetlar va nishonlargacha bo‘lgan masofani aniqlash.
7. Chiziqli o‘lchamlar bo‘yicha (chizg‘ich yordamida).