Фармацевтика иқтисодиёти

Ҳисоб варақлар — бухгалтерия ҳисобининг асосий алементларидан 
бири бўлиб, бухгалтерия ҳисоби объектларини иқгисодий гуруҳлаш 
усули, хўжалик муомапасини бажариш давомида моддий воситалар 
ва пул маблағлари ҳаракатини, уларнинг ҳолати ва ҳосил бўлиш 
манбаларини акс эттириш. Бухгалтерия ҳисоби объектининг ҳар бир 
тури учун алоҳида ҳисоб варақ очилади, унда маблағлар кирими — 
дебети ва 
ч и қ и м и
— кредити акс этгирилади. Ҳисоб варақпар бўйича 
ёзувлар якунлари оборотлар, дебет ва кредит оборотлари ўртасидаги 
тафовут эса сальдо (қолдиқ) деб аталади.
172

---

Бухгалтерия ҳисобида ҳар бир ҳисоб варақ корхона бухгалтерия 
бўлимига келиб тушаётган бирламчи ҳужжатлар асосида хўжалик 
муомалалари бўйича ҳаракатларни назорат қилиш ва унда акс 
эттириш учун мўлжалланган.
Ҳисоб варақнинг кўриниши чизма тарзида қуйидагича акс 
этгирилади:
Ҳисоб варақнинг номи 
__________Дебет____________________________ Кредит________
Бухгалтерия балансига мувофиқ, ҳисоб варақпар 2 га бўлинади: 
актив ва пассив ҳисоб вараьутр. Актив ҳисоб варақлар деб, хўжалик 
маблағларининг ҳолати ва ўзгаришини ҳисобга аладиган ҳисоб варақпарга 
пассив ҳисоб варақлар 
деб, маблағларнинг келиб чиқиш манбаларининг 
ҳолати ва ҳаракатини ҳисобга оладиган ҳисоб варақпарпа айтилади.
Актив ҳнсоб варақлар қуйидагича ифодаланади:
Актив ҳисоб варақ 
Дебет 
Кредит
Ой бошидаги сальдо маблағларининг камайиши, маблағларнинг 
кўпайиши ой охиридаги сальдо дейилади.
Актив ҳисоб варақнинг ой охиридаги сальдоси (АОС) қуйидаги 
формула ёрдамида топилади:
А0С = C6S+A6,n' Аип’
бунда: С.р — ҳисоб варақ, дебети бўйича бошланғич сальдо;
Adm — дебет бўйича айланмаси;
Ат — кредит бўйича айланмаси.
Пассив ҳисоб варақ қуйндагича нфодаланадн:
Ҳисоб варақнинг номи 
Дебет 
Кредит
Маблағлар манбаининг ой бошидаги сальдо камайиши 
маблағларнинг манбаини кўпайиши ой охиридаги сальдо.
Пассив ҳисоб варақнинг ой охиридаги сальдоси (П)Х.) қуйидаги 
формула ёрдамида топилади: