Фармацевтика иқтисодиёти

йил 
охири
1 000 000
180 000
720000
280 000
4 
йил 
охири
1 000 000
120 000
840 000
160 000
5 
йил 
охири
1 000 000
60 000
900 000
100 000
Жадвалдан кўриниб турганидек, энг катта амортизация суммаси 
биринчи йилда ҳисоблаб ёзилади, кейин эса у йил сайин камайиб 
боради. тўпланган эскириш эса арзимас миқдорга ўсади, қолдиқ 
қиймат эса ҳар йили, у тугатиш қийматигача етмагунига қадар, 
амортизация суммасига камайиб боради.
2 0 2

---

Йиллар йиғиндиси усулида фойдаланиладигак кўрсаткич 
қуйидаги формула асосидатезда ҳисоблаб чиқарилиши мумкин:
S = N (N + l) 2, 
бунда: 
S
— йиллар йиғиндиси, 
N
— объекгнинг тахмин 
қилинаётгаи хизмат кўрсатиш муддати йиллари сони.
Масалан, тахмин қилинаётган хизмат кўрсатиш мудцати 10 йил- 
ни ташкил қиладиган жиҳоз учун рақамлар суммаси 55 га тенг бўлади.
Камайиб борувчи қолдиқ усули 
ҳам рақамлар суммаси усули каби 
тамойилга асосланган. Бу усулда ҳар қандай қатъий сгавка қўлланилиши 
мумкин бўлишига қарамай, бироқ, кўпинча тўғри чизиқли усул вақгида 
фойдаланиладиган нормал ставкага қиёслаганда икки бараварлик 
амортизация сгавкаси олинади. Ушбу жараён, одатда, икки бараварлик 
аморгизация меъёри вак^ида камайиб борувчи қолдиқ усули деб 
номланади. Аввалги мисодца юк авгомобили беш йилдан иборат фойдали 
хизмат муддатига эга эди. Тегишлича, тўғри чизиқли усул вақтида ҳар 
бир йил учун бўлган амортизация меъёри 20% (100% 5 йил)ни 
ташкил қилади. Икки бараварлик ҳисобдаи чиқариш меъёри асосидаги 
камайиб борувчи қолдиқ усули вақгида амортизация меъёри 40% 
(2-20%)га тенг бўлади. Ушбу 40% дан иборат қатьий белгиланган сгавка 
ҳар бир йилнинг охирндаги қолдиқ қийматга тегишлидир.
Иккала тезлаштирилган усул вақгида дастлабки йиллар учун 
ҳисоблаб ёзилган амортизация суммалари анчагина катга, эскиришнинг 
бажаршган ишлар ҳажмига мутаносиб равишда ҳисоблаб ёзиш усули 
эса йил сайин амортизация ҳажмининг кескин ўзгариб туриши 
натижасида амортизация ўзгаришининг аниқ тамойили тўғрисида 
тасаввур ҳосил қилиш имконини бермайди. Амортизациянинг ҳар 
йилги кескин ўзгариши асосий воситаларнинг қолдиққийматига \ам 
таъсир кўрсатади. Чунончи, тўғри чизими усул бўйича қолдиқ 
қийматнинг миқдори тезлаштирилган усуллар вак^гидаги қолдиқ 
қийматдан ҳар доим \ам анча кўпни ташкил қилади.
Шуни эътиборга олиш керакки, асосий воситаларнинг ҳар хил 
турларига нисбатан амортизациянингтурли усуллари қўлланишига 
йўл қўйилади, бироқбунда уларнинг битта турига нисбатан фақат 
битта усулни қўллаи! мумкин. У корхонанинг ҳисоб сиёсати билан 
аник^аниши ва йил давомида ўзгартирмаган ҳолда бир ҳисобот 
давридан бошқасига қўлланиши керак.