Farmatsevtik kimyo
Saqlanishi. Yaxshi yopiladigan zarg’aldoq rangli shisha idishda, yorug’likdan saqlangan holatda. Nazorat savollari
Download 3.34 Mb. Pdf ko'rish
|
Saqlanishi. Yaxshi yopiladigan zarg’aldoq rangli shisha idishda, yorug’likdan saqlangan holatda. Nazorat savollari 1.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining o‗qitishdagi ahamiyati. 2.
Muammoli ta‘lim turlari 3.
Muammoli vaziyat metodi 4.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining qanday imkoniyatlarga ega? 5.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish necha bosqichda kechadi? 6.
Muammoli vaziyatning turlari 7.
Muammoli vazifalarni tashkil qilish. Foydalanilgan adabiyotlar 1.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Dori vositalarini zamonaviy tahlil usullari. Toshkent, «Extremum press», 2010 2.
3.
Belikov V.G. Farmatsevticheskaya ximiya, M., ―MEDpress-inform‖, 2009 g. 4.
Arzamassev A.P. Farmatsevticheskaya ximiya, M.,‖GEOTAR-Media‖, 2008 g. 5.
Davlat farmakopeyasi XI nashr, T 1,2 M. 1987, 1990 y. 28-LABORATORIYA MASHG„ULOT: Xinolin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. Xinolin - 4 xosilasi, xinin gidroxlorid, xinin digidroxlorid, xinin sulfat, xingamin, trixomanatsid, nitroksolin. Ishdan maqsad: Xinolin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. Xinolin - 4 xosilasi, xinin gidroxlorid, xinin digidroxlorid, xinin sulfat, xingamin, trixomanatsid, nitroksolinni o‗rgatishdan iborat.
Xinolin - 4 xosilasi, xinin gidroxlorid, xinin digidroxlorid, xinin sulfat, xingamin, trixomanatsid, nitroksolinni aniqlash lozim.
Tasvirlanishi: Rangsiz, yaltiroq ninachalar yoki oq mayda kristall kukun. Xidiz, achchiq ta'mli. Uchuvchan, yorug’lik ta'sirida sariq rangga kiradi. Eruvchanligi: Suvda eriydi, qaynoq suvda yaxshi eriydi, xloroformda suv tomchilarini xosil qilib eriydi. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
411
Chinligi: 0,02 g prеparatni 20 ml suvda eritiladi. Tayyorlangan eritmadan 5 ml olib 2-3 tomchi bromli suv va 1 ml ammiak eritmasidan qo’shiladi; yashil rang xosil bo’ladi. Yuqorida tayyorlangan eritmadan 5 ml olib 2-3 tomchi suyultirilgan sulfat kislotasi qo’shiladi, havo rangli fluorеstsеntsiya kuzatiladi. Solishtirma nur buruvchanligi: 3% li prеparatning 0,1 M xlorid kislotasidagi eritmasi245 º tеng. Prеparat xloridlarga xos bo’lgan rеaktsiyani bеradi.
tozalangan suvda eritib, 1 tomchi mеtil qizili qo’shiladi; eritma qizil rangga kirmasligi kеrak. Xosil bo’lgan sariq rangli eritmaga 0,5 ml 0,02 M xlorid kislota qo’shganda qizil rangga kirish kеrak. Sulfatlar: 0,2 g prеparatni suvda eritiladi, xlorid kislotasidan qo’shib sulfatlarga xos rеaktsiya bajariladi (0,05% dan oshmasligi kеrak). Bariy: 0,5g prеparatni suyultirilgan xlorid kislotasidan qo’shiladi. Bir nеcha tomchi sulfat kislotasidan qo’shganda 2 soat davomida eritma loyqalanmasligi kеrak. Minеral va organik aralashmalar: 1 g prеparatni 7 ml aralashmada to’liq erishi kеrak. Aralashmaning tarkibi quyidagicha 2 qism xloroform va 1 qism absolyut spirt. Eritma rangsiz bo’lishi kеrak.
105 ? doimiy og’irlikgacha quritiladi. Quritishdagi massa yo’qolishi 8,0 % dan kam va 10,0% ko’p bo’lmasligi kеrak.
oshmasligi kеrak. Miqdoriy tahlil: 0,5 g prеparatni (a.t.) 100 ml li bo’luvchi voronkaga joylashtiriladi, 20 ml suv va 5 ml natriy ishqorisi qo’shiladi. Xosil bo’lgan asosni xloroform bilan ajratilib olinadi. Bir marta 20 ml va 2 marta 10 ml dan. Xloroformli ajratmalar boshqa bo’luvchi kolbaga joylashtiriladi. 2 marta 10 ml dan suv bilan yuviladi. Bir ozdan so’ng xloroformli qavatni ajratib olinadi. Xloroformni suv xammomi yordamida xaydab, quruq qoldiqni absolyut spirtda eritib, 100-105? doimiy og’irlikgacha quritiladi. Qoldiqni massasi 1,112 xinin gidroxloridga ko’paytiriladi. 99,0% dan kam bo’lmasligi kеrak.
1.
2.
Muammoli ta‘lim turlari 3.
Muammoli vaziyat metodi 4.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining qanday imkoniyatlarga ega? 5.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish necha bosqichda kechadi? 6.
Muammoli vaziyatning turlari 7.
Muammoli vazifalarni tashkil qilish. Foydalanilgan adabiyotlar 1.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Dori vositalarini zamonaviy tahlil usullari. Toshkent, «Extremum press», 2010 Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
412
2.
Ibodov A.Yu. Farmatsevtik kimyo. I va II tom., Toshkent, Abu Ali ibn Sino, 1996 y. 3.
Belikov V.G. Farmatsevticheskaya ximiya, M., ―MEDpress-inform‖, 2009 g. 4.
Arzamassev A.P. Farmatsevticheskaya ximiya, M.,‖GEOTAR-Media‖, 2008 g. 5.
Davlat farmakopeyasi XI nashr, T 1,2 M. 1987, 1990 y. 29-LABORATORIYA MASHG„ULOT: Akridin hosilalari tahlili.Etakridin laktat. Ishdan maqsad: Akridin hosilalari tahlili.Etakridin laktatni aniqlashni o‗rgatishdan iborat. Masalaning qo„yilishi: Akridin hosilalari tahlili.Etakridin laktatni aniqlash lozim. Ishni bajarish uchun namuna Nazorat savollari. 1.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining o‗qitishdagi ahamiyati. 2.
Muammoli ta‘lim turlari 3.
Muammoli vaziyat metodi 4.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining qanday imkoniyatlarga ega? 5.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish necha bosqichda kechadi? 6.
Muammoli vaziyatning turlari 7.
Muammoli vazifalarni tashkil qilish. Foydalanilgan adabiyotlar 1.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Dori vositalarini zamonaviy tahlil usullari. Toshkent, «Extremum press», 2010 2.
3.
Belikov V.G. Farmatsevticheskaya ximiya, M., ―MEDpress-inform‖, 2009 g. 4.
Arzamassev A.P. Farmatsevticheskaya ximiya, M.,‖GEOTAR-Media‖, 2008 g. 5.
Davlat farmakopeyasi XI nashr, T 1,2 M. 1987, 1990 y. 30-LABORATORIYA MASHG„ULOT: Izoxinolin va fenantrenizoxinolin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. papaverin gidroxlorid, drotoverin gidroxlorid (no-shpa), apomorfin, glautsin gidroxloridni aniqlash. Ishdan maqsad: Izoxinolin va fenantrenizoxinolin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. papaverin gidroxlorid, drotoverin gidroxlorid (no-shpa), apomorfin, glautsin gidroxloridni o‗rgatishdan iborat.
dori moddalar tahlili. papaverin gidroxlorid, drotoverin gidroxlorid (no-shpa), apomorfin, glautsin gidroxloridni aniqlash lozim.
6,7-Dimеtoksi-1-(3',4'-dimеtoksi-bеnzil)-izoxinolin gidroxlorid.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
413
Tasvirlanishi: Oq xidsiz kristall kukun, achchiq ta'mli. Eruvchanligi: 40 q. suvda sеkin eriydi, 95% spirtda kam eriydi, xloroformda eriydi, efirda amalda eriymaydi. Chinligi: 0,05 g prеparatni farfor idishga joylashtiriladi, 2 tomchi kontsеntrlangan nitrat kislotasida qo’shilganda sariq rang xosil bo’ladi, suv xammomida qizdirganda zarg’aldoq rangga o’tadi. 0,1 g prеparatga 1 ml kontsеntrlangan sulfat kislotasi qo’shiladi va qizdiriladi; binafsha rang xosil bo’ladi. 0,2 g prеparatni 10 ml suvda eritiladi va 60? haroratgacha qizdiriladi, 3 ml natriy atsеtat eritmasidan qo’shib papavеrinning kristallari xosil bo’lguniga qadar qoldiriladi. Kristallarni filtlab ajratib olinadi, suv bilan yufiladi va 60° da 1 soat davomida qo’ritiladi. Ajratib olingan asosning suyuqlanish harorati 145-14° Filtrat xloridlarga xos rеaktsiyasini bеradi. Kislotaligi: 2% li eritmasining rN 3,0-4,5 ga tеng (potеntsiomеtrik) Organik aralashmalar: 0,05 g prеparatni 5 ml kontsеntrlangan sulfat kislotasida eritiladi. Xosil bo’lgan eritmaning rangi 2 ml B eritmadan oshmasligi kеrak (“Eritmalarning rangini aniqlash”)
qizdirib, eritiladi Sovutilgan eritmaga 5 ml simob oksid eritmasidan qo’shiladi va 0,1M pеrxlorit kislotasi bilan yashil ranggacha titrlanadi (indikator-kristallik binafsha). 1 ml 0,1M pеrxlorat kislotasiga 0,03759 g prеparat to’?ri kеladi. 99,0% dan kam bo’lmasligi kеrak.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
414
Saqlanishi: Yorug’lik tushmaydigan, og’zi mahkam yopiladigan idishda Nazorat savollari 1.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining o‗qitishdagi ahamiyati. 2.
Muammoli ta‘lim turlari 3.
Muammoli vaziyat metodi 4.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining qanday imkoniyatlarga ega? 5.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish necha bosqichda kechadi? 6.
Muammoli vaziyatning turlari 7.
Muammoli vazifalarni tashkil qilish. Foydalanilgan adabiyotlar 1.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Dori vositalarini zamonaviy tahlil usullari. Toshkent, «Extremum press», 2010 2.
3.
Belikov V.G. Farmatsevticheskaya ximiya, M., ―MEDpress-inform‖, 2009 g. 4.
Arzamassev A.P. Farmatsevticheskaya ximiya, M.,‖GEOTAR-Media‖, 2008 g. 5.
Davlat farmakopeyasi XI nashr, T 1,2 M. 1987, 1990 y. 31-LABORATORIYA MASHG„ULOT: Pirimidin-tiazol xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. (tiamin xlorid, tiamin bromid). Ishdan maqsad: Pirimidin-tiazol xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. (tiamin xlorid, tiamin bromid)ni o‗rgatishdan iborat. Masalaning qo„yilishi: Pirimidin-tiazol xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. (tiamin xlorid, tiamin bromid)ni aniqlash lozim. Ishni bajarish uchun namuna Ташки куриниши. Ок еки бироз саргимтир рангли, кучсиз хидли кукун. Эрувчанлиги. Сувда ва метил спиртида осон эрийди, этил спиртида кийин эрийди, эфирда амалда эримайди. Чинлиги. 0,05 г препарат 25 мл сувда эритилиб, 5 мл эритмага 1 мл феррицианид калий, 1 мл натрий ишкори ва 5 мл бутил еки изоамил спирти кушиб аралаштирилади ва тиндирилади. Ультрафиолет нурида эритманинг юкори катламида кук флюоресценция хосил булади. Эритмани нордонлаштирилса флюоресценция йуколади, ишкор кушилса кук ранг яна хосил булади. 5 мл эритма бромидларга хос реакция беради. Эритмани тиниклилиги ва ранглилиги. 0,6 г препаратни 10 мл сувда эритилган эритмаси рангсиз ва лойкалиги буйича эталон № 4 дан ошмаслиги керак. Кислоталилиги. РН 2,7-3,4 ( 6% сувли эритма, потенциометрик усул) Сульфатлар.1:50 нисбатда тайерланган 10 мл эритма сульфатларга хос реакция килинади.(0,05 % ошмаслиги керак) Микдорий тахлил. 0,3 г (а.т) препаратни 10-15 мл сувда эритилади ва 0,1 н натрий ишкори билан хаво ранггача титрланади (индикатор бромтимол куки) еки кизил ранггача (индикатор фенафталеин). 1 мл 0,1 н натрий ишкори 0,04352 г тиамин бромид препаратига тугри келади ва микдори 98,0% кам булмаслиги керак .(Максютина Н.П. ва бошк. 164-бет).
1.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining o‗qitishdagi ahamiyati. 2.
Muammoli ta‘lim turlari 3.
Muammoli vaziyat metodi 4.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining qanday imkoniyatlarga ega? 5.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish necha bosqichda kechadi? 6.
Muammoli vaziyatning turlari Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
415
7.
Muammoli vazifalarni tashkil qilish. Foydalanilgan adabiyotlar 1.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Dori vositalarini zamonaviy tahlil usullari. Toshkent, «Extremum press», 2010 2.
3.
Belikov V.G. Farmatsevticheskaya ximiya, M., ―MEDpress-inform‖, 2009 g. 4.
Arzamassev A.P. Farmatsevticheskaya ximiya, M.,‖GEOTAR-Media‖, 2008 g. 5.
Davlat farmakopeyasi XI nashr, T 1,2 M. 1987, 1990 y. 32-33-LABORATORIYA MASHG„ULOT: Purin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. Kofein, teobromin, eufillin, teofillin, kofein-benzoat natriy. Ishdan maqsad: Purin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. Kofein, teobromin, eufillin, teofillin, kofein-benzoat natriyni o‗rgatishdan iborat. Masalaning qo„yilishi: Purin xosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tahlili. Kofein, teobromin, eufillin, teofillin, kofein-benzoat natriyni aniqlash lozim. Ishni bajarish uchun namuna Тасвирланиши. Кофеин аччиқ мазали, ҳидсиз, ялтироқ нинасимон кристалл ёки оқ кристалл кукун. Сувда қийин эрийди, иссиқ сувда енгил эрийди. Кофеин бензоат-натрий сувда осон, спиртда қийин эрийди. Теобромин аччиқ мазали, оқ кристалл кукун, сув, спирт ва СНCl 3 да жуда кам эрийди. Теофиллин ҳидсиз, аччиқ мазали, оқ кристалл кукун. Сув, спирт ва хлороформда кам эрийди. Эуфиллин оқ ёки сирғимтир оқ, кучсиз аммиак ҳидини эслатувчи кристал кукун, сувда эрийди.
Дипрофиллин аччиқ мазали, оқ, кристалл кукун, сувда қийин эрийди. Спиртда қайнатилганда эрийди. Ксантинол никотинат оқ, кристалл кукун, сувда енгил, спиртда кам эрийди.
Мурексид ҳосил қилиш реакцияси. Дори моддаси пергидрол ёки бромли сув ҳамда суюлтирилган НСl билан буғлангунича сув ҳаммомиа қиздирилиб, қуруқ қолдиққа бир неча томчи NН 3 томизилса, қизил ранг ҳосил бўлади. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
416
мурексид тетраметолпурпур кислотанинг NH 4 тузи
Полийодид ҳосил қилиш реакцияси.
Кофеин таниннинг 0,1 % ли эритмаси билан оқ чўкма ҳосил қилиб, чўкма реактивнинг ортиқчасида эрийди. Теобромин ва теофиллин оғир металл тузлари билан чўкма ҳосил қилади. Масалан CoCl 2
қилади.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
417
Теофиллин натрий нитропруссиднинг натрий гидроксиддаги эритмаси билан яшил ранг ҳосил қилиб, ранг кислота таъсирида ўчиб кетади (бошқа пурин ҳосилаларидан фарқи). Кофеин натрий бензоат таркибиаги бензой кислота қолдиғига FeCl 3 эритмаси билан сифат реакцияси қилинади.
Na – ионига сифат реакцияси. Дипрофиллин + NaOH
0
NH 3
+.... Дипрофиллинга калий бисульфат қўшиб, пробирка устига натрий нитропруссид (Na 2
5 NO 2 . H 2 O) шимдирилган фильтр қоғоз қўйилса, қоғозда кўк доғ ҳосил бўлади. Ксантинол никотинатнинг 0,0025% ли эритмаси 267нм да ютилиш беради. Ксантинол никотинат таркибидаги никотин кислота, ЮҚХ усули билан аниқланади. Эритувчилар системаси бутанол–метанол–аммиак–хлорофор 8:9:6:14. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
418
Сорбент UV– 254 русумли силуфол. 1.3.2. Ксантин ҳосилалари гуруҳига кирган дори моддаларнинг миқдорини аниқлаш усуллари. Миқдорини аниқлаш. Кофеин – сувсиз шароитда кислотали–асосли титрлаш усули ёки полийодид ҳосил қилишига кўра аниқланади. Теофиллин ва теоброминнинг миқдори бевосита алкалиметрик усул билан аниқланади (фенол-қизил индикатори иштирокида қизил – бинафша ранггача).
Эуфиллин таркибидаги теофиллин билвосита алкалиметрик усул, этилендиамин эса ацидиметрик усул билан аниқланади.
Эуфиллин таркибида теофиллин 80-85 %, 14-18% этиледиамин бўлиши керак. Дипрофиллиннинг миқдори Къельдаль усули билан аниқланади. Ксантинол никотинатнинг миқдори сувсиз шароитда кислотали асосли титрлаш усули билан аниқланади. 3 . .о М Э ; Nazorat savollari 1.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining o‗qitishdagi ahamiyati. 2.
Muammoli ta‘lim turlari 3.
Muammoli vaziyat metodi 4.
Muammoli ta‘lim texnologiyalarining qanday imkoniyatlarga ega? 5.
Muammoli vaziyatlarni hal qilish necha bosqichda kechadi? 6.
Muammoli vaziyatning turlari 7.
Muammoli vazifalarni tashkil qilish. Foydalanilgan adabiyotlar Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
419
1.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Dori vositalarini zamonaviy tahlil usullari. Toshkent, «Extremum press», 2010 2.
Ibodov A.Yu. Farmatsevtik kimyo. I va II tom., Toshkent, Abu Ali ibn Sino, 1996 y. 3.
Belikov V.G. Farmatsevticheskaya ximiya, M., ―MEDpress-inform‖, 2009 g. 4.
Arzamassev A.P. Farmatsevticheskaya ximiya, M.,‖GEOTAR-Media‖, 2008 g. 5.
Davlat farmakopeyasi XI nashr, T 1,2 M. 1987, 1990 y.
34-LABORATORIYA MASHG„ULOT: Kardenolitlar(yurak glikozidlari tahlili) Strofant K Ishdan maqsad: Kardenolitlar(yurak glikozidlari tahlili) Strofant K. Me‘yoriy xujjatlar, ularning tuzilishi. Dori vositalarni tashqi ko‗rinishi, eruvchanligini aniqlashni o‗rgatishdan iborat.
hamda me‘yoriy xujjatlar, ularning tuzilishi, dori vositalarni tashqi ko‗rinishi, eruvchanligini aniqlash lozim.
Тасвирланиши: Сарик-заргалдок ,узига хос сезилар-сезилмас хидли, аччик таъмли кристалл кукун. Эрувчанлиги: Сувда кам эрийди,95% ли спиртда,эфирда,ацетонда,хлороформда,бензолда амалда эримайди, ишкор эритмаларида эрийди. Чинлиги: 1 мг дори моддасининг 100 мл сувдаги эритмаси саргимтир-яшил рангга эга. Эритма УБ-нурларга тутилиб каралганда,яшил рангда товланади,эритмага хлорид кислота ёки ишкор эритмаси кушилганди,флюоресценция йуколади.Эритмага натрий гидросульфитнинг кушилиши унинг ранги ва флюоресценциянинг йуколишига олиб келади.
Микдорий тахлили : (ГФ 585 макола;тортма ва бошка реактивлар микдори 2 баравар камайтирилган.) 0,03 г атрофидаги дори моддаси (аник тортма) ни 500 млли улчов колбасида 1 мл сирка кислотаси ва 250 мл сув аралашмасида сув хаммомида иситган холда эритилади.Шундан сунг эритма совитилиб, колбаданинг белгисигача сув билан етказилади. Шу эритманинг10 млини 100 млли улчов колбасига утказиб, устига 1,75 мл 0,1 молли натрий ацетат эритмасидан кушилади ва эритма колбанинг белгисигача сув билан етказилади. Тайёрланган эритманинг оптик зичлиги спектрофотометрда 1 см калинликдаги кюветаларда 267 нм тулкин узунлигида улчанади. Рибофлавиннинг %-микдори куйидаги формула оркали топилади:
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
420
Бу ерда: Д-текширилувчи эритманинг оптик зичлиги; а – тортма микдори,г; 850-тоза рибофлавиннинг 267 нмдаги солиштирма нур ютиш курсаткичи; Рибофлавиннинг С 17 Н
N 4 О 6 дори моддаси таркибидаги микдори 98,0-102,0 % булиши керак (курук моддага нисбатан олганда).
Download 3.34 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling