Фарзанд тарбиясида таълимий вазифалар
Download 0.55 Mb. Pdf ko'rish
|
1-Taqdimot (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- • ishlab chiqarish–iqtisodiy xususiyatlari
- Buyuk mutafakkirlarning texnologiya tarbiyasiga oid fikrlari.
|
• jismoniy salomatlik;
• tabiiy va ishlab chiqarish muhitining noqulay ta’siriga chidamlilik, uzoq muddatli kuch va asab zo’riqishiga bardoshlik qobiliyati; •ijtimoiy-psixologik xususiyatlar: tasavvurlarning barqarorligi, xotira, nutq, inson xarakteri, uning ijodiy qobiliyati, bilimlari va e’tiqodi, ijtimoiy tajribani egallash darajasi, ijtimoiy faollik; • ishlab chiqarish–iqtisodiy xususiyatlari: malaka, ijtimoiy ta’lim darajasi, kasb tajribasi, tashabbuskorlik va ishbilarmonlik, bajarilayotgan ish sifati va tejamkorlik, xodimlar bilan o’zaro munosabat, mas’uliyat, texnologiya intizomi, texnika xavfsizligi qoidalariga rioya etish va hokazolardir. 4. Buyuk mutafakkirlarning texnologiya tarbiyasiga oid fikrlari. Alisher Navoiy asarlarida oilaviy baxt, farzand tarbiyasi va texnologiya ta’limiga oid pedagogik ahamiyatga ega, g’oyat muhim fikrlarni ko’plab uchratish mumkin. Shoirning fikricha inson uchun kelajak avlodni tarbiyalab komil insonlar qilib yetishtirishdan hayrli va lazzatli narsa yo’qdir. Navoiy bolaning rivojlanishida unga beriladigan to’g’ri tarbiyaning ahamiyatiga alohida e’tibor qaratadi. Bolani faqat to’g’ri tarbiya tufayligina kelajakda foydali va mukammal kishi bo’lib yetishishiga ishonadi. Sharqning buyuk allomalari bo’lmish Al-Buxoriy, At-Termiziy, Burxoniddin Marg’inoniy, Mahmud Qoshg’ariy, Abu Nosir Farobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali Ibn Sino, Sa’diy Sheroziy, Bobur va boshqa ko’plab mutaffakkirlarimiz texnologiya ta’limi va tarbiyasi to’g’risidagi o’zlarining fikr va mulohazalarini kelajak avlod uchun meros qilib qoldirishgan. Yosh avlodga kasbiy ta’lim-tarbiya berish jarayonini mukammallashtirish uchun kasb-hunar pedagogikasining umum bashariy yutuqlari bilan birgalikda milliy pedagogikamizning yutuqlari, Markaziy Osiyo mutaffakkirlarining pedagogik qarashlaridan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2021-yil 6-yanvardagi Oliy Majlisga murojaatnomasida yoshlar, ularning ta’lim- tarbiyasi va ularga kasb-hunar berishning ahamiyati “... har qanday jamiyat taraqqiyotida uning kelajagini ta’minlaydigan yosh avlodning sog’lom va barkamol bo’lib voyaga yetishi hal qiluvchi o’rin tutishi. Shu sababli islohotlarimiz ko’lami va samarasini yanada oshirishda har tomonlama yetuk, zamonaviy bilim va hunarlarni puxta egallagan, azmu shijoatli, tashabbuskor yoshlarimizga tayanishimiz.” to’g’risidagi fikrlarini davom ettirib “Ushbu maqsad yo’lida yoshlarimiz o’z oldiga katta marralarni qo’yib, ularga erishishlari uchun keng imkoniyatlar yaratish va har tomonlama ko’mak berish - barchamiz uchun eng ustuvor vazifa bo’lishi zarur. Shundagina farzandlarimiz xalqimizning asriy orzu- umidlarini ro’yobga chiqaradigan buyuk va qudratli kuchga aylanadi. Shu maqsadda “Yangi O’zbekiston - maktab ostonasidan, ta’lim- tarbiya tizimidan boshlanadi”, degan g’oya asosida keng ko’lamli islohotlarni amalga oshiramiz. Birinchidan, yosh avlodga bog’cha, maktab va oliygohda sifatli ta’lim-tarbiya berishni yo’lga qo’yamiz, ular jismoniy va ma’naviy sog’lom, vatanparvar insonlar bo’lib ulg’ayishi uchun barcha kuch va imkoniyatlarni safarbar etamiz. Ikkinchidan, yoshlarni zamonaviy bilim va tajribalar, milliy va umumbashariy qadriyatlar asosida mustaqil va mantiqiy fikrlaydigan, ezgu fazilatlar egasi bo’lgan insonlar etib voyaga yetkazamiz. Uchinchidan, o’g’il-qizlarimizni texnologiya bozorida talab yuqori bo’lgan zamonaviy kasb-hunarlarga o’rgatish, ularda tadbirkorlik ko’nikmalari va texnologiyasevarlik fazilatlarini shakllantirish hamda tashabbuslarini ro’yobga chiqarish, ish va uy-joy bilan ta’minlashga ustuvor ahamiyat qaratamiz. Bir so’z bilan aytganda, bola tug’ilganidan boshlab, 30 yoshgacha bo’lgan davrda uni har tomonlama qo’llab-quvvatlaydigan, hayotda munosib o’rin topishi uchun ko’mak beradigan, yaxlit va uzluksiz tizim yaratiladi.” degan so’zlari orqali ta’lim sohasidagi oldimizda turgan asosiy vazifalarimizni ko’rsatib berdi. Buyuk ajdodlarimiz kasb-hunarli kishilarni hunarmand deb atashgan hamda ularning jamiyatdagi ijtimoiy holatini hunarmandchilik bilan bog’lagan chunki, Markziy Osiyoning qo’li gul ustalari yaratgan san’at durdonalari kishilarga zavq beradi. Har bir hunarmand o’z hunarini faqat o’ziga xos texnologiya mazmunlari bilan boyitib, hunarini rivojlantirib kelgan. Buyuk ajdodlarimiz o’z asarlarida hunarga xos fikrlarini ifodalagan. Ulardan biri bunday degan edi: “Ey farzand, agar oqil, dono bo’lay desang, hunarmand bo’lishni o’yla, hunarmandchilik sababidan izzat hurmatga erishasan, agar hunardan bebahra bo’lsang, quruq soyasiz daraxtga o’xshab qolasan, ey farzand, aqlu farosatli va ilmu hunarli kishilar bilan do’st bo’l, hunarsiz kishida xosiyat bo’lmaydi, texnologiyadan, ilmu hunar o’rganishdan uzoqlashma”.Axloqshunos olim Majid Havofiy hunarmandchilik to’g’risida bunday degan edi: “Hunarmandlarni e’zozla, hunarmandchilikka ruju qo’ygan xalqning hurmat va e’tibori oshadi”. Payg’ambar Dovut alayhissalom temirchilik, al-Farobiy bog’bonlik, shoir Sakkokiy pichoqchilik, shoir Zavqiy mahsido’zlik bilan tirikchilik o’tkazgan. Bobomiz xo’ja Bahovuddin Naqshbandiy ham hunarmandchilik bilan shug’ullanib, Turkistonda birinchilardan bo’lib odamlarni hunar o’rganishga va hunarmandchilik bilan shug’ullanishga chorlagan. Sharq mutaffakkirlaridan Ahmad Donish hunarmandchilik va texnologiya qilish to’g’risida shunday degan: “Bilim va hunar egallamay o’zining nasl nasabi bilan maqtanib yuradigan yoshlar biror ijobiy fazilatga ega emas, ular hosil bermaydigan mevali daraxtga o’xshaydi, undaylarni jamiyatga foydasi tegmaydi, aksincha zararli ta’sir ko’rsatadilar”. |
