Favqulodda vaziyatlarda birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishni tashkil etish Mashg‘ulot o‘tish rejasi

Observasiya yoki karantin zonasida kolgan axoli ularning oldiga kuyilgan xamma talablarni kat’iyan bajarish xamda vaximaga tushmasligi kerak. Bu ayniksa vaktinchalik kelib kolgan kishilarga tegishlidir. Rejim zonasidagi shoshilinch chikib ketish zarur bulib kolganida ular inkubasiya davri mobaynida izolyatorga kuyilib, nazorat ostida bulganlaridan keyin zonadan tashkariga chikishlari uchun ruxsat berilishi mumkin.
Yukumli kasalliklarni bartaraf etish va epidemiya avj olib ketishini tugatish choralari kompleksida muxim rol uynaydigan tadbirlardan biri dezinfeksiya buladi. Dezinfeksiya ob’ektlardagi va tashki muxitning turli katlamlaridagi yukumli kasalliklarning kuzgatuvchilarini yuk kilish uchun utkaziladi. Dezinfeksiyaning mexanik, fizik va kimyoviy usullari mavjud.
Mexanik usul-kir yuvish, kullarni, badanni yuvish, polni supurish va yuvish, chang artish. Bunda odatdagi kir bilan birga kasallik kuzgatuvchilari xam olib tashlanadi.
Fizik usul-suvda kaynatish, buglatish va uy sharoitida tez-tez kullanadigan dazmollashdir. Bu usulda kuzgatuvchilar muayyan ekspozitsiyada yukori xaroratda yuk kilinadi, chunki kuzgatuvchilarning yukori xaroratga chidamligi xar xil buladi. Masalan, gepatitga chalingan kasallarning idishlari va ich kiyimlarini kamida 45 dakika kaynatish kerak.
Kimyoviy usul-turli kimyoviy moddalarning kasallik kuzgatuvchilarni kirib tashlash xususiyatiga asoslangan. Xlorli preparatlar-xlorli oxak, xloramin, kalsiy gipoxlorid tuzi,shuningdek lizol-dezinfeksiya ishlarida eng kup kullanadigan kimyoviy moddalardandir. Yukumli kasalliklarga karshi kurash tadbirlari majmuida turli yukumli kasalliklarga karshi kurash tadbirlari majmuida turli yukumli kasalliklar kuzgatuvchilarini odamlar yuktirmaydigan bulishlari uchun vaksinasiya utkaziladi.
Buning uchun vaksina, zardob va antitoksinlardan foydalaniladi. Vaksinasiya yoki emlash kasallik xali yuk vaktda rejaga muvofik (majburiy vaksinasiya) xamda kasallik avj olgan paytda epidemik kursatkichlarga binoan utkazilishi mumkin. Bolalarni emlashning xamma turlari rejali vaksinasiyaga misol bula oladi. Emlash sababli mamlakatimizda va boshka mamlakatlarda tabiiy chechak, poliomielit va boshka kasalliklar tugatib yuborilganligi vaksinasiyaning samaradorligini kursatadi.
Xalokat uchoklarida tibbiy-sanitariya okibatlarini tugatish xamda sanitar-gigienik va epidemiyaga karshi tadbirlar utkazish uchun jalb etiladigan kuch va vositalarning tavsifi.
Favkulodda vaziyat uchoklarida xar xil epidemiya turlari sodir bulishi (aralash-kuralash uchok yuzaga kelishi), va ommaviy sanitar talafotlari extimoli borligi munosabati bilan tibbiy yordam kursatishga juda kup tibbiy tuzilmalar, shikastlanganlarni yotkizish va davolash uchun kupgina tibbiyot muassasalari jalb kilinadi. Xozirgi vaktda favkulodda vaziyatning tibbiy-sanitariya okibatlarini muvaffakiyat bilan tugatish uchun tibbiyot tizimida kuyidagi yordamchi bulinmalar mavjud:

1. 
   Sanitariya drujinalari.
   
2. 
   Ixtisoslashgan shoshilinch tibbiy yordam infeksiya brigadalari.
   
3. 
   Sanitariya-profilaktika brigadasi.
   

X U L O S A.
Faraz kilaylik, tasodifan baxtsiz xodisa ruy berdi. Bu xolatda kupchilik uzini yukotib kuyadi, vaximaga tusha boshlaydi, shoshib koladi va ortikcha asabiylashadi yoki tez tibbiy yordam kutadi, lekin uzlari xech narsa kilisha olmaydi.
Ammo shunday baxtsiz xodisa yuz berishi mumkinki, tez tibbiy yordam xizmati yoki tibbiy xodimning etib kelishi yoxud ushlanib kolishi va jabrlanuvchining sogligini va xatto xayotini saklab kolish uchun zudlik bilan yordam berish zarur bulib koladi. Shuning uchun xar bir shaxs birinchi tibbiy yordam berishni urganishi lozim.