1-mavzu. Kirish. Suyuqlik haqida umumiy tushuncha. Suyuqliklarning fizik xossalari. Suyuqlikka ta’sir etuvchi kuchlar

Haroratdan kengayish koeffitsienti 
Haroratdan kengayish koeffitsienti harorat o‘zgarishi birligiga to‘g‘ri 
keladigan suyuqlik hajmining nisbiy o‘zgarishini ko‘rsatadi:


t

V

V

t






1

0



(1.10) 
bu erda
0

V


V

V

t




–

0

t

t

t




kattaligi harorat o‘zgarishiga sabab bo‘ladigan 

suyuqlik hajmining o‘zgarishi.

t
haroratgacha isitgandagi suyuqlik hajmini quyidagi formula bo‘yicha 
hisolanadi
))
(

1

(
)
1

(
0

0

0

t

t

V

t

V

V

t

t

t













(1.11) 
Bu hajmlarning hisoblariga amal qilayotganda hisobga olinadi.
Suyuqliklar uchun haroratdan kengayish koeffitsienti ularning hajmiy 
siqilish koeffitsientlaridan ancha katta, shunga qaramay ularning qiymatlari ham
juda kichik. SHuning uchun amaliyotda ularni ko‘pchilik muhandislik hisoblarda 
hisobga olinmaydi.
Siqilish va kengayish koeffitsientlari amaliyotda gazlar va bug‘larni qayta 
ishlash texnologiyalari masalalari bilan bog‘liq termodinamik jarayonlarni
hisoblashda etarli keng qo‘llaniladi. 


1.3-jadval 

Suyuqlik