1-Mavzu: Ovozlarni har xil mashqlar orqali yo’lga qo’yish

5 – mavzu. Xor san’atining rivojlanish tarixi.


Dars rejasi.

1. 
   CHet ellarda xor ijrochiligining rivojlanish tarixi.
   
2. 
   Xor sa’natining tarbiyaviy axamiyati.
   
3. 
   Rossiyada xor madaniyatining rivojlanish tarixi.
   

Adabiyotlar.

1. 
   Ruziev SH «Xorshunoslik» G. Gulom Toshkent 1987 yil. 167- bet
   
2. 
   CHesnokov P G «Xor i upravlenie im» Moskva 1961 yil.
   
3. 
   Asafьev B V «Xorovaya kulьtura» «Russkaya muzika XIX i nachala XX veka» Leningrad 1968 yil.
   
4. 
   Xor san’ati Leningrad 1980 yil.
   

Kirish.
Jamiyatning madaniy tarakkiyoti bevvvvosita uning ma’naviy-axlokiy negizlarning rivojlanishi bilan chambarchas boglikdir.

Uzbekiston Respublikasi prizdenti I. A. Karimov kayd kilgandek bu negizlar milliy kadriyatlarga sodiklik, ma’naviy merosni mustaxkamlash va rivojlantirish, insonning uz imkoniyatlarini erkin nomoyon kili, vatanparvarlikdan iboratdir.
Umuminsoniy va mmilliy kadriyatlar mushtarakligiga, respublikamizning barcha fukarolarining ma’naviy madaniyatini shakillantirishga erishish yetadi. SHaxsan tafakkurini boyitmasdan turib, ijtimoiy, iktisodiy, madaniy jabxalardagi vazifalarni bajarish, an’ana, istiklol mafkurasini tula tukis yaratish mumkin emas.
Uzbekiston Respublikasining «Ta’lim tugrisida»gi Konunda kayd kilinganidek ta’limda umuminsoniy va milliy madaniy kadriyatlarning ustuvorligi soxasida davlat siyosatining asosiy tomonlaridan biridir.
Urugchilik jamiyatining yemirilishi va sinfiy jamiyatga utish Baktriya, Sugdiyona va Xorazm davlatlarining paydo bulishi axmoniylarning xarbiy-ma’muriy jixatdan birlashuvlari Aleksandir Makedoniskiy davlati, Grek-bakteriya podsholigining vujudga kelishi eramizdan oldingi IV asrdan to eramizning VII asirgacha bulgan juda katta tarixiy davrni uz ichiga oladi.
Bu davr etnik xarakterli mifologik kaxramonlik ustun bulgan kadimgi ogzaki musikali poetik ijodning yuzaga kelishi bilan mashxurdir.
Kaxramonlik afsonalari, epik kushilar Urta Osiyo xalklarining uz mustakilliklari uchun olib borgan mardonavor kurashishlarining buyokdor tasvirlari bilan tula uz xalkining ozodligi yulida jonini kurbon kilgan – SHirokning mislsiz jasorati vatanga bulgan munosabati tugrisida xikoya kiluvchi Sak afsonalaridan parchalar bizgacha saklanib kolgan. Masalan: Rustam va uning janglari, malika Taxminaga bulgan muxabbati, Rustam va Siyovush va boshka baxodirlar tugrisidagi afsonalar tsikli shular jumlasidandir. Avesto gimnlari uzi regitativ tarzida ijro etilgan. Gimnlar xor bulib mukaddas olov atrofida kushik aytilib raksga tushilgan. Xalkning bayram marosimlari, masalan baxorda, Navruzi olamda, mexnat marosimlari. P.CHesnokov xor drijyori asoschilaridan biridir. Uning «Xor va uni boshkarish» (1940) kitobi xorshunoslik fanining shakllanishiga uz xissasini kushgan.
P.P.Levando «Xorshunosik fanini ayrim muammolari» xakida (1974) kitob yozgan va bu kitobda xorshunoslikka oid muammolar xar tomonlama uz yechimini topgan. Uzbek xor drijyorlari R.Xubralov, Ye.Gudkova, A.Vasilova, B.Umidjonov, A.Voxidov, M.Subaeva, SH.Yormatov, N.I.Koziev, M.Azimov, S.Yudakov, A.Xamidov, B.Lutfullaevlar uz pedagogik va ijrochilik faoliyati bilan Uzbekiston xor madaniyati rivojiga uz xissalarini kushib kelmokdalar.
Yosh avlodni umuminsoniy va milliy kadriyatlar ruxida tarbiyalash, musika madaniyatini keng kulamda targibot kilish insonning, yosh avlodning estetik did ma’naviy barkamolligini rivojlantirishda ishonch, mexr okibat, insof, sabr-tokat, adolat, ma’rifat chukkilarini ishgol kilish, xar bir yosh ongiga singdirish bizning, pedagoglarning oliy maksadi deb bilaman.