3.Yordamchi tarix fanlaring o‘zaro bog‘liqligi.
Barcha tarix ma’lumotlari moddiy – arxeologik yoki ma’naviy manbalarda ya’ni hujjat, yilnoma, solnoma va boshqa yozma yodgorliklarda ham yozilavermaydi. Shuning uchun Yordamchi tarix fanlari tarix fanini to‘ldirishda, aniqlashtirib chuqurlashtirib o‘rganishda yordamga keladi. Lekin uni o‘z nomi bilan yordamchi fanlar deyish emas, balki maxsus tarixiy fanlar deyilishi maqsadga muvofiqdir.
Yordamchi tarix fanlari bir-biri bilan o‘zaro bog‘liq bo‘lib, bir-birini to‘ldirib, bir butunlikda tarix fanini chuqur o‘rganishda manba bo‘lib xizmat qiladi. Jumladan, tarixiy voqelikning qachon sodir bo‘lganligini xronologiya, qadimiy xalqlar va mamlakatlarda amalda bo'lgan yil hisobi va taqvim (kalendarlar)ni, vaqtni, sanalarni aniqlashda yordam bersa, o‘sha davr tangalaori esa tarixiy xujjatlarga kirmay qolgan tarixiy haqiqatdan xabar beradi, Numizmatika esa qadimiy pullarning kelib chiqishi, tarixi, material turi, shakli, vazni, yozuvlari va zarb etilgan joyi, vaqtini va shu orqali esa tarix fanidagi yozma manbalarda ma’lumot berilmay yoki tashlab ketilgan qiziqarli qo‘shimcha ma’lumotlarni beradi. Shuningdek, qo‘shimcha lekin tarixgni mukammal o‘rganishda boshqa tarix sohalarining ham o‘zaro bog‘liqligi va tarixni mukammal yoritishda roli benihoya kattadir. Bu sohalarni alohida o‘rganib, bir butunlikda to‘ldirish maqsadga muvofiqdir.
Xronologiya, numizmatika, metrologiya, paleografiya, tarixiy geografiya, tarixiy metrologiya, sfragistika, geneologiya toponimika.
Xronologiya (Yunon. Xronos - vaqt, logos - tushuncha bilim; vaqt haqida tushuncha) qadimiy xalqlar va mamlakatlarda amalda bo'lgan yil hisobi va taqvim (kalendarlar)ni o'rganuvchi soha.
Numizmatika (lotincha. Numizma - tanga) qadimiy pullarning kelib chiqishi, tarixi, material turi, shakli, vazni, yozuvlari va zarb etilgan joyi, vaqtini o'rganadi.
Paleografiya (Yunon. Paleo - qadimiy, grafo - yozaman: qadimiy yozuv) qadimgi qo'lyozma asarlarning qog'ozi muqovasi, siyohi, yozuvi va yozish usullarini tekshiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
