1. Pedagogikaning metodlari quyidagicha: Ta’limni insonparvarlashtirish


Ta’limni tashkil etish shakllari va ularning didaktikada rivojlanishi


Download 0.5 Mb.
bet2/36
Sana21.06.2023
Hajmi0.5 Mb.
#1641460
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
Bog'liq
ped-psi

7. Ta’limni tashkil etish shakllari va ularning didaktikada rivojlanishi  Jaxon pedagogik fani va amaliyotida ta’limni tashkil etishning turli shakllari mavjud. Jamiyat rivojining har bir yangi bosqichi ta’limni tashkil etishga o`z ta’sirini o`tkazadi.
Ayni vaqtda ta’limning kuyidagi shakllari ajratib kursatiladi: individual, individual-guruxli, sinf-dars, leksion-seminarli va sinfdan tashkari, auditoriyadan tashkari, maktab va maktabdan tashkari. Ular ukuvchilarni kamrab olishi, ukuvchilar faoliyatini tashkil etishi, jamoaviy va individual shakllarining nisbatlari, mustakilligi darajasi va ukish jarayoniga raxbarlik kilish xususiyatlari kabi belgilariga kura kuyidagi uch asosiy turga ajratiladi:
  1. individual;


  2. sinf-darsli;


  3. ma’ruza-seminarli.


    qadim zamonlarda mavjud bulgan o`qitishning eng qadimgi shakli ta’limning individual shakli xisoblanadi. Xayotiy tajribalarni ajdodlardan-avlodlarga uzatish ibtidoiy jamiyatda yuzaga kelgan. Yozuv paydo bo`lishi bilan qavm boshlig`i turli belgilar yordamida o`zining tajribalarini yoshlarga urgatgan. Ukituvchi va ukuvchining bevosita va individual aloqasiga misol sifatida repetitorlikni kursatish mumkin. O`qishni tashkil etishning individual shakli antik davr va o`rta asrlarda yagona usul bo`lgan, undan ba’zi mamlakatlarda XVIII asrgacha keng foydalanilib kelingan.

8. Ta’lim metodlarini tanlash Ta’lim metodining umumiy tavsifida kо‘rsatilganidek, har bir metodning ta’lim jarayonida aniq vazifalari bor. Ta’lim jarayonida bir necha metodlar qо‘llaniladi. Bu metodlar bir-biriga bog‘liq bо‘lib, о‘qituvchi-ta’lim oluvchi о‘rtasidagi о‘zaro faoliyat mohiyatini tavsiflaydi. О‘qitish jarayonida metodlarning о‘rni va vazifalari belgilab olinganda ularni tanlash onson bо‘ladi.
Metodlarni tanlashda ularning mezonlarini kо‘rib chiqish kerak bо‘ladi. Mezonlardan biri - metodlarning didaktik qoidalarga mos kelishi shartidir.
Keyingi mezon esa – metodlar mazmunining ta’lim maqsad va vazifalarini ta’lim oluvchilarni tarbiyalash va о‘stirish bilan mosligi uchun xizmat qilishidir.
Jadvalda metodlarni tanlash uchun yordam beradigan ta’lim metodlarining о‘zaro taqqoslanishi kо‘rsatilgan.
Ta’lim metodlarini tanlashning uchinchi mezoni – metodlar mazmuni ta’lim mazmuniga mos kelishidir. Mazmunlardan biri induktiv metod orqali yaxshi yoritib berilishi, boshqasi esa – deduktiv metod yordamida yoritib berilishi mumkin. Muayyan dars jarayonida muammoli izlanish metodini qо‘llash, boshqa bir dars jarayoni uchun tо‘g‘ri kelmasligi ham mumkin. Metod tanlashning mezonlaridan biri о‘quv jarayonini tashkil qilish shakllari, umumiy guruh, guruh (brigada) va yakka tartibdagi ishlar uchun ta’limning turli metodlaridan foydalanishning zarurligidir. Ta’lim metodini tanlashda о‘qituvchi о‘zi imkoniyatlari va pedagogik bilim darajasiga asoslangan holda ta’lim metodini tanlasa, bu orqali yuqori darajadagi о‘quv tarbiya natijalariga erishishi mumkin bо‘ladi.
9-29. O‘quvchilarda nafosatni shakllantirish. Nafosat ongi ijtimoiy voqelik, 
tab iat, s a n ’at bilan bevosita muloqot j rayonida o ‘q u v ch ilarni turli 
n az ariya, qarashlar mohiyati bilan tanishtirish, u l a r o ‘rtasida nafosat 
t a’limi va tarbiyasini tashkil etish hisobiga shakllantiriladi. N afosat 
ongi asosini nafosat idroki tashkil etadi. N afosat idroki — bu ijtimoiy 
voqelik, buyum va hodisalarning g o ‘zalIigini ongda yaxlit aks etishi 
b o ‘lib, u g o 'z a llik his e tilg a n d a yuzaga k eladi va a n iq m a q s a d g a
y o ‘naltirilganligi bilan tavsiflanadi.
N a f o s a t t a r b i y a s i n i n g v a z i f a l a r i q u y i d a g i l a r d a n i b o r a t d i r :
o ‘q u v c h ila rd a nafosat his-tuvg‘usi. f ik r- m u lo h a z a . d id n i tarbiyalash. 
u la r n i n g iiodiv qobilivatlari. g o ‘z a llikni sevishga boMgan h a v o tiv
ehtivoiini o ‘stirishdan iborat. K ishilargo‘zallikni idrok qilish qobiliyatiga 
ega boMganliklari u ch u n hayajonlanish, q a y g ‘urish, d a r g ‘azab b o ‘lish, 
quvonish, zavqlanish kabi his-tuyg‘ularni b o sh d an kechiradilar. B u n d an
tashqari kishi yuksak badiiy m ahorat bilan yaratilgan obrazni yoki tabiat
h ay o td ag i g o ‘zal hodisani idrok qilganidan z a v q -s h a v q q a t o ‘ladi.
o‘quvchilarda kuzatish madaniyatini tarbiyalash ularning go'zallikka 
b o ‘lgan intilishlarini o ‘stirish uchun juda muhim . 

Download 0.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling