2. amaliy dars. Hududni vertikal rejalashtirish. Tikka rejalashtirish va uning vazifalari

L
3
 
ΔH
3
 = ----------- 
2R
1 
Bu yerda: 1 - kayrilma boshidan to gorizontalgacha bulgan masofa,m 
R
t
- egrilik radiusi, m. Qabariq egri chiziqlarda bu tuzatishlar
« - » belgi bilan kiritilsa, botik egri chiziqlarda « + » belgisi bilan kiritiladi. 
Bu tuzatishlardan keyin tik egrilik chizigida gorizontallar kasr sonlarga ega 
buladi. 
Profillarni chizishning ketma-ketligi kuyidagi blok-sxemada berilgan 2.28 
rasm. 
Shuni aytish kerakki, kabarik singan profillar yuldagi oldin ko’rinishni 
qiyinlashtiradi va undan utayotgan avtomobilda urilishlar paydo bo’ladi. Botiq 
siniqlarda esa markazdan qochma kuch ta’sirida kuchlanish paydo bo’ladi va 
natijada ressorlarga og’irlik tushadi. 
Xarakatning mu’tadilligini ta’sinlash uchun yetarli masofada to’gri loyixa 
chizigini egri chiziqlar (qabariq yoki botiq) bilan birlashtiriladi. 
Uning radiusi yul uchun urnatilgan xaraat tezligiga boglik. Yo’l xarakatiga 
qanchalik katta tezlik urnatilgan bo‘lsa, egrilik radiusi shunchalik katta buladi. Egri 
chiziqning asosiy unsurlari bo‘lib uning tangensi - T (urunma) va bissektrisasi - B 
xisoblanadi. Egri chiziqning urunmasi deb sinuvchi tugri bo’ylama profillar 
kesishgan nuqtadan kayrilmaning bosh yoki oxirigacha bulgan masofaga aytiladi, 
ya’ni T = AS - SV bissektirisa deb usha nuqtadan to egri chiziqkacha bulgan 
masofaga aytiladi, ya’ni B = S D. Tikka egri chiziq urunmasi quyidagi formula 
bilan topiladi. 
T = R(i
1
+i
2
)/2 
Bu yerda: R - yegri chiziq radiusi.