Bazalt minerali asosida termik destruksiyaga chidamli polimer kompozitsion materiallar olish, ularning fizik-mexanik xossalari va tuzilishini fizik-kimyoviy usullar yordamida tadqiq qilish” 70530101 – “Kimyo

3.3-jadval
Mineral to‘ldiruvchi va polipropilen (PP) asosida olingan polimer materiallarning fizik-mexanik xossalarining qiyosiy tahlili

Kompozitsiya tarkibi	Zarbga chidamli-lik, kDj/m2	σ egilishga chidam-lilik, MPa	σ uzilishga chidamli-lik, MPa	Nisbiy cho‘zi-lish, %	Nisbiy tora-yish, %
PP	60	34	31	780	3
PP/BT	57	47	48	188	2,5
PP/TEAS/BT	72	48	52	174	2,7
PP/PEMA/TEAS/BT	81	50	63	166	2,2

Polimer kompozit tarkibiga bazalt kiritilganda zarbga chidamlilik dastlabki polietilenga nisbatan 60dan 56 kJ/m2ga pasayganligi, egilishga chidamlilik 34 dan 45 MPa ga, [78;72-b].
Olingan natijalar shuni ko‘rsatadiki, PP asosida olingan kompozitsiyalarning uzilishga chidamliligi va zarbga chidamliligi modifikatorlarning katta konsentratsiyasida kichik qiymatga ega bo‘ladi. Modifikatorlarning maqbul konsentratsiyasi 1,0 mas. %ni tashkil etadi.
Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, bazalt va bazalt tolalari to‘ldirilgan polimerlarda modifikatorlar miqdori 1,0% massani tashkil etganda PPning xossalari yaxshilanganligi aniqlandi. Bundan kelib chiqib aytish mumkinki, polimer asoslarda to‘ldiruvchilarning dispersion tarqalishi ularning xossalarini yaxshilashda muhim rol o‘ynaydi.
Olingan natijalar PP asosida polimer materiallar olishda nanoo‘lchamli zarrachalar ularning fizik-mexanik xossalarini oshirishda effektiv ta’sir ko‘rsatishi aniqlandi. Polimer asoslarning qattiqligini oshirishda qatlamli to‘ldiruvchilardan foydalanish shuni ko‘rsatadiki, katta konsentratsiyadagi to‘ldiruvchilar turli fazalardagi qatlamlar chegarasida adsorbsion o‘zaro ta’sir natijasida nanozarrachalarning nisbiy sirt yuzasiga bog‘liq ravishda ta’sir ko‘rsatadi.
Shuningdek, ushbu ishda PVX tarkibiga dispersion bazalt, hamda bazalt tolalarini kiritilishi (20 dan 40 mas. %.gacha) natijasida ularning polivinilxlorid xossalariga ta’siri o‘rganildi. Ishda to‘ldiruvchilarning xossalarini PVXga 30 mas. % miqdorda kiritilgan boshqa to‘ldiruvchi xossalari bilan solishtirildi.
3.4-jadvalda PVX va to‘ldiruvchilar asosida olingan modifikatsiyalangan polimer materiallarning o‘rganilgan qiyosiy xarakteristikalari keltirilgan. Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, PVX/PEMA/TEAS/BT asosidagi kompozitsiya o‘zining zarbga chidamlilik va uzilishga mustahkamlik xossalari bilan katta qiymatga ega.
3.4-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, modifikator TEASning miqdori 1,0 mas. % bo‘lganda, kompozitsiyalarining zarbga chidamliligi eng yuqori ko‘rsatkichga (90 dan 108 kJ/m2gacha) yetadi.